عنوان مقاله :
گسترۀ كاربرد افعال در مرزبان‌نامه (تنوع معاني، افعال دو جزئي، فعليارهاي عربي تبار)
عنوان به زبان ديگر :
Verbs Application Range in Marzbān-Nāmeh (Variety of Meaning, Light Verbs and Arabic Root Nouns Completing the Meaning of the Light Verbs)
پديد آورندگان :
صادقي امين، مهدي دانشگاه شيراز، شيراز، ايران
كليدواژه :
مرزبان‌نامه , گستره معاني افعال , افعال كم كاربرد , تنوع معاني افعال
چكيده فارسي :
نثر فارسي در سدة ششم و اوايل سدة هفتم هم‌عنان با شعر، قلمرو ادب فارسي را در‌مي‌نوردد و به كمال پختگي و اوج خود مي‌رسد. مرزبان‌نامه كه در آن دوره با خامۀ توانگر سعدالدين وراويني به روش ترجمه و تهذيب نوشته‌شد و پيوسته مورد استقبال همة ادب‌دوستان قرارگرفت، از جهات گوناگون شايستة بررسي است. چون فعل مركز ثقل جمله و مهمترين ركن سخن و تنها عنصر تعيين‌كنندة اركان جمله است، در بررسي‌هاي زبان‌شناسي، اهميت ويژه‌اي دارد؛ در‌اين مقاله، برخي از كاركردهاي مهم و پربسامد افعال در‌اين اثر؛ از‌جمله تنوع معاني افعال، و برخي از كاربردهاي خاص افعال، مطرح‌شده‌است. نتايج پژوهش نشان‌مي‌دهد كه دامنــۀ كاربرد افعال در مرزبان‌نامه، بسيار گسترده است و نويسنده از فرصت‌هاي زيادي بهره برده تا رنگ يكنواختي و تكرار افعال را از متن خود بزدايد. براي‌اين‌منظور از واژه‌هاي زيادي به‌عنوان «همكرد» استفاده كرده تا فعل‌هاي متنوع و گوناگوني بيافريند. پركاربردترين همكرد در زبان فارسي همكرد «كردن» است كه با فعليارهاي متعددي همراه مي‌شود و فعل مركب مي‌سازد. حدود 22 درصد از فعليارهاي عربي در اين متن، با همكرد‌هاي فارسي همراه شده‌اند و فعل مركب ساخته‌اند.
چكيده لاتين :
Persian prose is developed in line with poetry in 12th and 13th centuries and reaches its climax. At this time Marzbān-nāmeh which was translated and edited by great writer Sadedin Varavini and has always been welcomed by all the literature fans deserves high consideration in different aspects. Verb has special importance in linguistic examinations because it is the center of gravity and the most important part of sentence and the only element indicating the role-played by other elements. In this study some of the most important verbal functions and most frequent verbs in Marzbān-nāmeh were examined including variety of the verbs' meanings and special functions. The study findings indicate the verbs are used vastly in Marzbān-nāmeh and the writer has benefited from many occasions to neutralize the verbs' monotony and repetition in his work; so he has used many words to have variety of light verbs. The most usable light verb is “To do” in Persian and may be accompanied by different nouns to create a phrasal verb. About 22 percent of Arabic nouns completing the light verbs are with Persian light verbs to create phrasal verbs.
