بررسي پارامترهاي مؤثر بر خشك شدن درياچه اروميه با استفاده از فرآيند تحليل شبكه‌اي فازي

Investigating the effective parameters on the drying of Urmia lake using fuzzy network analysis process

درياچه اروميه در شمال غربي ايران واقع‌شده و يكي از بزرگ‌ترين درياچه‌هاي فوق شور دائمي جهان و بزرگ‌ترين درياچه فوق شور خاورميانه مي‌باشد. در دو دهه اخير در اثر تغييرات آب‌ و هوا و كاهش بارش، افزايش دما و تبخير و بسياري ديگر از عوامل تشديدكننده خشك‌سالي، مصرف آب در منطقه افزايش يافته همچنين احداث سد و ميان‌گذر شهيد كلانتري و استفاده از آب رودهاي تغذيه‌كننده درياچه جهت مصارف كشاورزي و شهري موجب كاهش شديد آب درياچه شد. در اين تحقيق مدل مفهومي جهت بررسي ميزان اثرگذاري و اثرپذيري و تعيين ضرايب اهميت نسبي و رتبه‌بندي آن‌ها با استفاده از روش يكپارچه‌سازي ديمتل و فرآيند تحليل شبكه‌اي فازي و ماتريس ارتباطات عوامل مؤثر جهت تعيين ضرايب وزني به روش F.D.ANP ارائه ‌گرديد تا مهم‌ترين پارامترهاي موثر بر خشكي درياچه اروميه شناسايي شود. بررسي اولويت‌بندي زير معيارها نشان داد تمامي زيرمعيارهايي كه بعد از چهار زير معيار مديريتي قرارگرفته است، به‌جز افزايش دما، كاهش باران و افزايش تبخير همگي درصورتي‌كه يك برنامه مديريتي صحيح تدوين مي‌شد شرايط افت آب درياچه رخ نمي‌داد و يا شدت بسيار كمتري داشت.

Lake Urmia is located in the northwest of Iran and is one of the largest permanent super-saline lakes in the world and the largest super-saline lake in the Middle East. In the last two decades, as a result of climate change and decrease in precipitation, increase in temperature and evaporation and many other factors that exacerbate drought, water consumption in the region has increased, as well as the construction of the Shahid Kalantari dam and bypass and the use of water from the rivers feeding the lake for agricultural purposes and A city caused a sharp decrease in the water of the lake. In this research, a conceptual model was presented to investigate the degree of influence and effectiveness and to determine the relative importance coefficients and their ranking by using the Dimetal integration method and the process of fuzzy network analysis and the matrix of effective factors to determine the weight coefficients using the F.D.ANP method, so that the most important parameters affecting To identify the dry land of Lake Urmia. The review of the sub-criteria prioritization showed that all the sub-criteria that are placed after the four management sub-criteria, except for the increase in temperature, decrease in rain and increase in evaporation, if a correct management plan was developed, the conditions of the lake's water drop would not have occurred or would have been much less severe.