كاني‌شناسي و تغييرات شيميايي سولفوسالت‌هاي كانسار سرب و روي فراگرمايي آي قلعه‌سي (جنوب‌شرق تكاب، شمال‌غرب ايران)

Mineralogy and chemical variations of Sulfosalts of epithermal deposit of Ay-Qalasi (southeast of Takab, northwest of Iran)

كانسار فراگرمايي سرب و روي (نقره) آي قلعه سي در شمال غرب ايران و جنوب شرق تكاب واقع است. جايگاه ساختاري آن در برخوردگاه كمربند آتشفشاني اروميه- دختر با پهنه سنندج- سيرجان است. براساس بررسي هاي ميكروسكوپي و تجزيه به روش ريزپردازش الكتروني، تركيب اين سولفوسالت ها از سري تنانتيت- تتراهدريت است. اين كاني ها بيشتر در كاني هاي ميزبان جايگزين شده اند و نتايج ريزپردازش الكتروني نشان مي دهد كه تركيب شيميايي آنها وابسته به تركيب كاني شناسي كانه هاي سولفيدي ميزبان است. با نفوذ گنبدهاي داسيتي نزديك كانسار، سيال هاي گرمابي با گريزندگي بالاي گوگرد و آرسنيك و به طور فرعي آنتيموان تشكيل مي شوند. فعاليت دوباره گسل ها سبب برشي شدن كانه هاي سولفيدي اوليه شده و زمينه را براي نفوذ سيال هاي گرمابي فراهم مي كند. نفوذ و چرخش اين سيال ها در بخش هاي برشي شده كانسار به دليل گريزندگي بالاي گوگرد و آرسنيك، شرايط ترموديناميكي جديدي را براي سامانه موجب شده كه خود سبب ناپايداري كاني هاي سولفيدي مي شود. در وضعيت جديد، خرده هاي برشي كانه هاي اسفالريت، كالكوپيريت و پيريت با اين سيال ها واكنش كرده و كانه هاي سولفوسالت سري تنانتيت- تتراهدريت را بوجود مي آورند.

The Ay Qalasi Pb-Zn (Ag) epithermal deposit is located in the south east of Takab, northwest of Iran and is formd at the Urmia-Dokhtar magmatic belt and the Sanandaj-Sirjan zone intersection. Based on microscopic and EPMA analysis, the composition of this series is tennantite-tetrahedrite. These minerals are mainly replaced in host minerals. The EPMA analysis data show that their chemical composition is a function of the mineralogical composition of the sulfide ores in which they have been replaced. Tertiary dacitic domes replacement adjacent to the deposit has led to the formation of hydrothermal solutions with high fugacity of sulfur and arsenic, and to a lesser extent antimony. Due to the fault's reactivation, the initial sulfide minerals to be brecciated and provides the conditions for the penetration of these fluids. The penetration and circulation of these fluids in the brecciated parts of the deposit, due to the high fugacity of sulfur and arsenic, impose new thermodynamic conditions on the system, which in turn leads to the instability of sulfide minerals. In the new condition, the clasts of sphalerite, chalcopyrite, and pyrite ores react with these fluids to form sulfosalt minerals of tennantite-tetrahedrite series.