عنوان مقاله :
شك در معرفت بديهي
عنوان به زبان ديگر :
Doubt in Axiomatic Knowledge
پديد آورندگان :
ذوالقدر، مهدي حوزه علميه قم - مركز آموزش تخصصي فلسفه اسلامي - گروه فلسفه اسلامي، ايران
كليدواژه :
شك , شرايط بداهت , بديهي , التفات , توجه , فاعل شناسا
چكيده فارسي :
آيا ترديد در بديهيات با بداهت آنها تنافي دارد؟ آيا ممكن است بديهي‌ترين امور نيز مورد ترديد واقع شوند و اين با بداهت آنها تنافي نداشته باشد؟ آنچه موجب تفاوت ميان گزاره‌هاي بديهي و نظري است، نياز و عدم نياز به تعريف و استدلال است. سرِّ بازگشت معرفت‌هاي نظري به معرفت‌هاي بديهي را نيز در اين ويژگي مهم بايد جست‌وجو كرد. اما تعميمِ ناخودآگاهِ اين بي‌نيازي به بي‌نيازي در ساير امور، موجب بروز مشكلاتي در معرفت به گزاره‌هاي بديهي شده است. به همين دليل ضروري است از ميان كلمات انديشمندان، مباحثي درباره‌ي اين ويژگي و تمايز آن با ويژگي‌هاي ديگرِ اين نوع از علوم داشته باشيم. با اين بررسي آشكار مي‌شود كه تصديق بي‌واسطه‌ي گزاره‌هاي بديهي بر خلاف تصور اوليه ـ كه آسان به نظر مي‌آيد ـ داراي شرايطي است كه توجه نكردن به آنها، موجب اشتباه در تشخيص و تصديق بديهيات مي‌شود. در اين مقاله، پس از بررسي تعريف و بيان ويژگي‌هاي گزاره‌هاي بديهي، به شرايط و امور مورد نياز بديهيات اشاره شده است.
چكيده لاتين :
Is doubt in axioms inconsistent with their being axiomatic? Is it possible to cast doubt on the most axiomatic realities while this not being inconsistent with their being axiomatic? What makes a difference between axiomatic and theoretical propositions is their being in need or being needless of definition and reasoning. This is the key point in the return of the theoretical knowledge to axiomatic knowledge. However, extending this needlessness to needlessness in other affairs has led to emergence of difficulties in knowing axiomatic propositions as well. So, it is necessary to discuss some points, posed among scholars, about this feature and its distinction from other features of this type of science. Through this investigation, it is clarified that the immediate affirmation of axiomatic propositions, contrary to the initial assumption –which seems easy – has some conditions that causes mistakes in identifying and affirming axioms if ignored. In this article, after investigating the definition and stating the features of axiomatic propositions, we have mentioned the conditions and affairs needed by the axioms.
