پديد آورندگان :
قاسمي، ندا دانشگاه لرستان، لرستان، ايران , رضايي، فاطمه دانشگاه لرستان - گروه روان شناسي، لرستان، ايران , صادقي، مسعود دانشگاه لرستان - گروه روان شناسي، لرستان، ايران
چكيده فارسي :
مقدمه و هدف: اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان شايع ترين و مخرب ترين مشكل جنسي است كه زوجين با آن مواجه هستند و از ديرباز يكي از دغدغه هاي رايج درمان زوجين بوده است. با توجه به چندبعدي بودن و فراگير بودن اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان و تأثير آن بر همه ابعاد زندگي زناشويي و پيچيده بودن آسيب‌شناسي آن، مداخلات فراگيري را مي‌طلبد و نياز به ارائه دستورالعمل‌هاي درماني جامعي دارد. پژوهش حاضر با هدف تدوين پروتكل روان درماني اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان انجام شد.
روش كار: پژوهش حاضر به شيوه كيفي، با استفاده از رويكرد تحليل مضمون و به روش سه سويه سازي، در سه مرحله انجام گرفت. مرحله اول پژوهش با هدف بررسي تجارب زيسته زنان به منظور تدوين پروتكل انجام شد، در اين مرحله با روش نمونه گيري هدفمند 30 نفر از بيماران مبتلا به اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي انتخاب شدند. ابزار پژوهش در اين مرحله مصاحبه نيمه ساختار يافته (Semi-structured) بود. مرحله دوم مصاحبه با متخصصان بود كه در اين مرحله با تعداد 20 نفر از متخصصان و روان شناسان حوزه مشكلات جنسي به منظور كشف مؤلفه‌هاي تأثيرگذار در آسيب شناسي رواني و درمان اختلال ميل/ برانگيختگي زنان مصاحبه صورت گرفت. در مرحله سوم نيز كه هدف بررسي پيشنه نظري و پژوهشي به منظور شناسايي الگوهاي تأثيرگذار در سبب شناسي و درمان اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان بود، تعداد 40 منبع نوشتاري شامل كتب و مقالات پژوهشي تا سال 2022 مورد مطالعه و تحليل مضمون قرار گرفت. در هر سه مرحله نمونه گيري تا اشباع داده ها ادامه يافت. نهايتاً با ادغام يافته‌هاي هر سه بخش پروتكل روان درماني اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي تدوين شده و با استفاده از نظرات متخصصان اعتباريابي شد.
يافته‌ها: پروتكل روان درماني اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان حاوي 7 مقوله محوري شامل آگاهي و آموزش روان شناختي (با مقوله هاي اصلي ارائه اطلاعات و دانش جنسي، تحليل رشدي از اختلال و اتخاذ ديدي سيستميك به اختلال)؛انگيزه مندي (با مقوله هاي اصلي نااميدي خلاق و پذيرش و تعهد)؛ فعال سازي ارزش مدار (با مقوله‌هاي اصلي آرامش آموزي و ذهن آگاهي، عمل مبتني بر ارزش و افزايش تمايزيافتگي)؛ انعطاف پذيري شناختي (با مقوله هاي اصلي بررسي كارآمدي افكار و كليشه‌هاي جنسي، تعديل و توجه آگاهانه به طرحواره هاي جنسي)؛ مهارت افزايي زناشويي (با مقوله‌هاي اصلي آموزش مهارهاي جنسي و زناشويي، مهارت‌هاي ارتباطي و حل تعارض)؛ دلبستگي ايمن كسب شده (با مقوله‌هاي اصلي‌ترميم سبك دلبستگي، افزايش ظرفيت صميمت و پيوند) و تمركز حسي (با مقوله هاي اصلي آموزش ابراز هيجان و كلامي كردن حس‌هاي هيجاني) مي‌باشد. در نتيجه اين 7 مقوله محوري، 15 مقوله اصلي و 72 مقوله فرعي به دست آمد. پروتكل به دست آمده با استفاده از شاخص‌هاي روان سنجي اعتباريابي و پايايي سنجي شد. نتايج حاكي از معتبر (0/99) و پايا بودن (0/94) اپروتكل موردنظر بود.
نتيجه گيري: پروتكل روان درماني تدوين شده مي‌تواند در كنار ساير مداخلات موجود، براي درمان اختلال ميل/ برانگيختگي جنسي زنان به كار گرفته شود.
چكيده لاتين :
Background and Aim: Sexual desire/arousal disorder in women is the most common and destructive sexual problem that couples face and has long been one of the common concerns of couple therapy. Considering the multidimensionality and pervasiveness of women's sexual desire/arousal disorder and its impact on all aspects of married life and the complexity of its pathology, it requires inclusive interventions and needs to provide comprehensive treatment guidelines. The present study was conducted with the aim of developing a psychotherapy protocol for women's sexual desire/arousal disorders
Method: The current research was conducted in a qualitative manner, using the theme analysis approach and the three-tier method, in three stages. The first stage of the research was carried out with the aim of investigating the lived experiences of women in order to develop a protocol. In this stage, 30 patients with sexual desire/arousal disorder were selected by targeted sampling method. The research tool at this stage was semi-structured interview. The second stage was an interview with experts, in which 20 experts and psychologists in the field of sexual problems were interviewed in order to discover the influential components in psychopathology and the treatment of women's desire/arousal disorders. In the third stage, which aimed to examine the theoretical and research background in order to identify influential patterns in the etiology and treatment of women's sexual desire/arousal disorder, 40 written sources, including books and research articles, were studied and thematic analyzed until 2022. In all three stages, sampling continued until data saturation. Finally, by integrating the findings of all three parts of the psychotherapy protocol for sexual desire/arousal disorder, it was compiled and validated using the opinions of experts.
Results: Psychotherapy protocol for women's sexual desire/arousal disorder containing 7 core categories including awareness and psychological education (with the main categories of providing information and sexual knowledge, developmental analysis of the disorder and adopting a systemic view of the disorder); motivation (with the main categories of hopelessness) creative and acceptance and commitment); value-oriented activation (with the main categories of relaxation training and mindfulness, value-based action and increasing differentiation); cognitive flexibility (with the main categories of examining the effectiveness of sexual thoughts and stereotypes, adjustment and conscious attention to sexual schemas); improving marital skills (with the main categories of teaching sexual and marital restraints, communication skills and conflict resolution); Secure attachment is acquired (with the main categories of restoring the attachment style, increasing the capacity of intimacy and connection) and sensory focus (with the main categories of teaching emotional expression and verbalization of emotional feelings). As a result of these 7 core categories, 15 main categories and 72 sub categories were obtained. The obtained protocol was validated and reliable using psychometric indices. The results indicated the validity (0.99) and reliability (0.94) of the proposed protocol.
Discussion: The developed psychotherapy protocol can be used along with other existing interventions for the treatment of women's sexual desire/arousal disorder.
