بررسي تأثير فرهنگ‌ معنوي بر مسئوليت اجتماعي با نقش ميانجي سرمايۀ اجتماعي كاركنان درمان بيمارستان‌هاي دولتي شهر تهران

The Effect of Spiritual Culture on Social Responsibility with the Mediating Role of Social Capital in the Medical Staff of Public Hospitals in Tehran

سابقه و هدف: فرهنگ معنوي كه دربردارندۀ ارزش‌ها و هنجارهاي اخلاقي است، همراه با مسئوليت كاركنان درمان نقش مؤثري در بهبود و بازگشت سلامتي بيماران دارد. هدف از پژوهش حاضر تأثير فرهنگ‌ معنوي بر مسئوليت اجتماعي با نقش ميانجي سرمايۀ اجتماعي در بيمارستان‌هاي دولتي شهر تهران بود. روش كار: اين پژوهش بر حسب هدف كاربردي و از نظر روش گردآوري داده‌ها توصيفي-پيمايشي است. جامعۀ آماري تمامي كاركنان بيمارستان‌هاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران بود كه با استفاده از فرمول كوكران 384 نفر نمونۀ دردسترس انتخاب شدند. به‌منظور گردآوري اطلاعات از پرسش‌نامه‌هاي استاندارد مسئوليت اجتماعي كارول، سرمايۀ اجتماعي سازماني ناهاپيت و گوشال و پرسش‌نامۀ محقق‌ساختۀ فرهنگ معنوي استفاده شد. براي سنجش پايايي و روايي پرسش‌نامه‌ها از روش آلفاي كرونباخ و روايي محتوا از طريق روش دلفي استفاده شد كه براي اين منظور پرسش‌نامه­ها به تأييد متخصصان مربوط به آن رسيد. تجزيه و تحليل اطلاعات به‌دست‌آمده در دو بخش توصيفي و استنباطي (آزمون كولموگروف-اسميرنف، آزمون همبستگي پيرسون و آزمون رگرسيون چندگانه) انجام شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: بر اساس نتايج تحليل عاملي، بارهاي عاملي عوامل تشكيل‌دهنده بزرگ‌تر از 0/4 و اعداد معني‌داري آنها بزرگ‌تر از 1/96 بود كه تأييد مي‌شود. ميزان ميانگين واريانس استخراج‌شده نيز بايد بزرگ‌تر از 0/4 باشد كه با توجه به نتايج به‌دست‌آمده همگي بالاي 0/4 و نشان‌دهندۀ معني‌داري بود. با توجه به آماره‌هاي T به‌دست‌آمده، هر سه فرضيۀ پژوهش در مقدار P 99 درصد پذيرفته شد. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه فرهنگ‌ معنوي با مسئوليت اجتماعي با نقش ميانجي‌گري سرمايۀ اجتماعي رابطۀ مثبت، معني‌دار و مستقيم داشت. فرهنگ معنوي موجب مي‌شود كه مسئوليت‌پذيري در قبال وظايف بيشتر شود و به‌نوعي توجه به ارزش‌هاي جامعه و اخلاق‌مداري فرهنگي جامعه و مسئوليت‌پذيري اجتماعي اهميت پيدا كند كه اين امر بر رشد و توسعۀ فعاليت‌هاي بيمارستان‌هاي دولتي شهر تهران تأثير مي‌گذارد. ازاين‌رو، پيشنهاد مي‌شود بيمارستان‌ها براي ايجاد بستر مناسب از برنامه‌هاي مؤثر از‌جمله آموزش جهت تقويت فرهنگ معنوي كاركنان استفاده كنند.

Background and Objective: Spiritual culture, including moral values and norms, along with the responsibility of medical staff, has an effective role in improving and restoring patients' health. The purpose of this study is to examine the effect of spiritual culture on social responsibility with the mediating role of social capital in public hospitals in Tehran. Methods: This study is applied in terms of purpose and descriptive survey-based in terms of data collection method. The statistical population of the study includes the staff of hospitals affiliated to Tehran University of Medical Sciences. Using Cochran's formula, 384 available samples were selected. In order to collect information, three standard questionnaires including Carol’s Social Responsibility Questionnaire, Nahapit and Goshal’s Organizational Social Capital Questionnaire and a researcher-made questionnaire of spiritual culture were used. In order to evaluate the reliability of the questionnaires, Cronbach's alpha was used. Delphi method was also used to evaluate the validity of the content. For this purpose, the questionnaires were approved by relevant experts. Data analysis was performed through a questionnaire in two descriptive and inferential sections (Kolmogorov-Smirnov test, Pearson correlation test, multiple regression test). In this study, all the ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests. Results: Based on the results of factor analysis, the factor loadings of the components were greater than 0.4 and their significance values were higher than 1.96, which is confirmed. The mean variance extracted should also be greater than 0.4. Based on the results, they were all higher than 0.4, which indicates significance. Based on the obtained t-statistics, all the three hypotheses were accepted at p value of 99%. Conclusion: The findings showed that spiritual culture has a positive, significant and direct relationship with social responsibility with the mediating role of social capital. Culture plays an important role in competing with competitors and striving to achieve spiritual goals. Spiritual culture increases the responsibility to perform duties and in a way pays attention to the social values and the cultural ethics of the society and social responsibility. Therefore, hospitals are suggested to create a suitable platform for effective programs such as education to strengthen the spiritual culture of the employees.