پديد آورندگان :
فرهوش، مجتبي دانشگاه جامعه المصطفي العالميه - گروه قرآن و روان شناسي، قم، ايران , شجاعي، محمدصادق پژوهشگاه بين المللي المصطفي العالميه , حافظي، مجتبي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه - پژوهشكده علوم رفتاري - گروه روان شناسي، قم، ايران
كليدواژه :
كاركرد ايمان , شخصيت قرآن , تحليل روانشناختي , شناختي , عاطفي , رفتاري
چكيده فارسي :
بسياري از پژوهش‌ها نقش ايمان و معنويت را در سلامت رواني نشان داده‌اند، اما پژوهشي به تحليل مكانيسم تأثير ايمان بر شخصيت نپرداخته است. هدف اصلي پژوهش حاضر، تحليل كاركرد ايمان در ساختار شخصيت بر مبناي آموزه‌هاي قرآني است. با توجه به اين هدف، از روش متن محور و تحليل محتواي كيفي استفاده شد. جامعه متني اين پژوهش آيات قرآن كريم بود. با استفاده از نمونه گيري هدفمند، مفاهيم و گزاره‌هاي مرتبط با ابعاد روانشناختي ايمان از قرآن كريم جمع آوري و ساز و كار تأثيرگذاري آنها در شخصيت تبيين شد. سپس استنباط‌ها و تحليل ساز و كارها، توسط 5 كارشناس ارزيابي و تأييد شد. كارشناسان در علوم اسلامي و روانشناسي تخصص داشتند. يافته‌هاي حاصل از پژوهش نشان داد كه كاركردهاي ايمان در بعد شناختي (احساس معنا، انسجام شخصيتي، خوش‌بيني و عقلانيّت در تصميم‌گيري) و در بعد عاطفي (محبت به خدا، آرامش، اميد و توكل، نشاط، تواضع و خشوع، نوع‌دوستي و تاب‌آوري، احساس ارزشمندي) و در بعد رفتاري (خودمهارگري، تلاش و پشتكار، بهبود روابط بين فردي، عفت و پاكدامني، تأمل و احتياط در انجام كارها، زهد و قناعت، وظيفه شناسي، احساس مسئوليت اجتماعي) مي‌باشند. يافته‌هاي اين پژوهش در مقايسه با پژوهش‌هاي قبلي، مكانيسم روانشناختي كاركردها ايمان را بهتر تبيين كرد و بستر مناسبي براي ساخت مقياس ايمان و كاركردهاي آن فراهم كرد.
چكيده لاتين :
Many studies have shown the role of faith and spirituality in mental health, but one study has not analyzed the mechanism of the effect of faith on personality. The main purpose of this study is to analyze the function of faith in personality structure based on Quranic teachings. According to this goal, text-based method and qualitative content analysis were used. The textual population of this study was the verses of the Holy Quran. Using purposeful sampling, concepts and statements related to the psychological dimensions of faith were collected from the Holy Quran and the mechanism of their impact on personality was explained. Then the inferences and mechanisms analysis were evaluated and confirmed by 5 experts. Experts specialized in Islamic sciences and psychology. Findings of the study showed that the functions of faith in the cognitive dimension (sense of meaning, personality cohesion, optimism and rationality in decision making) and in the emotional dimension (love of God, peace, hope and trust, cheerfulness, humility and obedience , Altruism and resilience, feeling valuable) and behavioral dimension (self-control, effort and perseverance, improving interpersonal relationships, chastity, reflection and caution in doing things, asceticism, conscientiousness, sense of social responsibility). The findings of this study, compared to previous studies, better explained the psychological mechanism of the functions of faith and provided a suitable basis for constructing the scale of faith and its functions.
