عنوان مقاله :
بررسي تحليلي پيوند ضحاك ماردوش با نهوشه
عنوان به زبان ديگر :
Zahhak the Snake Shoulder and Nahusha; A Comparative Analysis
پديد آورندگان :
فرزانه قصرالدشتي، علي دانشگاه شيراز، شيراز، ايران , رضايي دشت ارژنه، محمود دانشگاه شيراز، شيراز، ايران , حاجياني، فرخ دانشگاه شيراز، شيراز، ايران
كليدواژه :
شاهنامه , جمشيد ضحاك , مهابهارت , نهوشه
چكيده فارسي :
حماسه‌ها و اساطير ايران و هند به دليل ريشه‌هاي مشترك، همساني‌هاي بسياري دارند. يكي از شخصيت‌هاي حماسه‌هاي ايراني كه خويشكاري‌هاي او در هند بسيار تكرار شده، ضحاك است. پژوهش‌گران ويشوه‌روپه را به دليل سه‌سر بودن و وريتره را به دليل ارتباط با خشكسالي همسان هندي ضحاك مي‌دانند، اما داستان گناه ايندرا و رسيدن حكومت او به نهوشه همساني‌هاي بسياري با داستان گناه جمشيد و رسيدن ضحاك به پادشاهي دارد. در روايت‌هاي هند و ايراني ايندرا و جمشيد از نمونة گناه‌كاراني هستند كه فرة خود را از دست مي‌دهند، اما ضحاك و نهوشه به عنوان جانشينان ايشان، پس از انجام بزه‌هايي همسان چون چشم‌داشت به همسران پادشاه پيشين، خوارداشت روحانيون و ايجاد بدعت در دين و اجتماع، خود از پادشاهي خلع شده و در مكان‌هايي كه جهان زيرين هستند، اسير مي‌شوند. در اين جستار به بررسي تحليلي و تطبيقي اشتراكات اين داستان‌ها در شاهنامه، مهابهارت و ديگر روايت‌هاي هند و ايراني پرداخته شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه بر خلاف نظر بسياري از پژوهش‌گران كه ضحاك را با ويشوه‌روپه يا وريتره تطبيق مي‌دهند، در روايت‌هاي هندي نهوشه تطابق بيشتري با ضحاك دارد.
چكيده لاتين :
Due to their common roots, the epics and myths of Iran and India are very similar. Zahhak the snake shoulder is one of the characters of Iranian epics, whose functions are also seen among the epic characters of India. Vishvarupa because of having three heads and Vritra because of his connection to drought are epic characters that scholars consider them to be the Indian counterpart of Zahhak. Also, the story of Indra's sin and the transfer of his power to Nahusha has many similarities with the story of Jamshid's sin and accession of Zahhak to the kingdom. In Indo₋Iranian narratives, Indra and Jamshid are examples of sinners who lose their Farr (glory and splendor). But Zahhak and Nahusha, as their successors, after committing similar crimes such as trying to seize the former king's wives, humiliating the clergy and supporting heresy in religion and society, are deposed and taken captive in places like the underworld. In the present article, the commonalities of these stories in Shāhnāmeh, Mahabharat and other Indo-Iranian narratives are compared and analyzed. The findings show that, contrary to the opinion of many scholars who compare Zahhak with Vishvarupa and Vritra, in Indian narratives, Nahusha is more consistent with Zahhak.
عنوان نشريه :
ادبيات عرفاني و اسطوره شناختي دانشگاه آزاد اسلامي
