اثربخشي توانبخشي شناختي بر كاركردهاي اجرايي افراد وابسته به مواد

The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Executive Functions in Substance-Dependent Individuals

هدف: هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي توانبخشي شناختي بر كاركردهاي اجرايي حافظه، انعطاف ­پذيري شناختي و كنترل مهاري بود. روش: روش پژوهش حاضر نيمه­ آزمايشي با طرح پيش­ آزمون-پس ­آزمون و گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي مردان وابسته به مواد مراجعه كننده به كلينيك ­هاي اعتياد شهر تبريز بود كه از ميان آن­ها 30 نفر به روش نمونه ­گيري خوشه‌اي چند مرحله ­اي انتخاب و در دو گروه آزمايش و كنترل گمارده شدند. گروه آزمايش به مدت 10 جلسه تحت توانبخشي شناختي قرار گرفت. جهت جمع ­آوري داده ­ها از تكليف برو/نرو، آزمون طبقه­بندي كارت ­هاي ويسكانسين و آزمون فراخناي كلمه مستقيم و وارونه استفاده شد. داده­ ها با استفاده از تحليل كوواريانس چندمتغيري تجزيه و تحليل شدند. يافته­ ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه توانبخشي شناختي بر كاركردهاي اجرايي حافظه، انعطاف‌پذيري شناختي و كنترل مهاري تاثير معنادار داشت اما بر مولفه خطاي درجاماندگي آزمون طبقه ­بندي كارت­ هاي ويسكانسين تاثير معنادار نداشت. نتيجه ­گيري: با توجه به يافته‌هاي پژوهش حاضر مي­ توان از توانبخشي شناختي در راستاي درمان اعتياد و توانبخشي افراد وابسته به مواد بهره برد.

Objective: The present study aimed to evaluate the effectiveness of cognitive rehabilitation on the executive functions of memory, cognitive flexibility, and inhibitory control. Method: The method of the present study was semi-experimental with pretest-posttest design and a control group. The statistical population of the present study included all substance-dependent men referring to addiction clinics in the city of Tabriz, among whom 30 people were selected by multi-stage cluster sampling and assigned to two experimental and control groups. The experimental group underwent cognitive rehabilitation for 10 sessions. To collect the data, the go /no-go task, the Wisconsin card sorting test, and the direct and inverse word spacing test were used. Data were analyzed using a multivariate analysis of covariance. Results: The results of the present study showed that cognitive rehabilitation significantly affected the executive functions of memory, cognitive flexibility, and inhibitory control, but it had no significant effect on the perseveration error component of the Wisconsin card sorting test. Conclusion: According to the findings of the present study, cognitive rehabilitation can be used to treat addiction and the rehabilitation of substance-dependent individuals.