تحليل مقابله اي ادبيّت سبك در توصيف «ايوان مدائن» از بحتري و «ايوان طاق‌بستان» از ارّجاني براساس معادله بوزيمان

A Comparative Analysis of Structural Literature in Describing 'Ivan Madden' from Buhtori and 'Ivan Tagh Bostan' of Al-arajani Based on Bozeman's Equation

بحتري (206-284)، شاعر عرب دورة عبّاسي، شيفتگي شگفت انگيزي به مظاهر تمدّن ساساني نشان داده است. وي در سفري كه از شام به بغداد داشته، پس از ويراني «ايوان مدائن» به دست اعراب، از آن ديدن كرده، در ضمن قصيدهاي 56 بيتي، آن ايوان را به زيبايي به تصوير كشيده و سوز دروني خود را نمايان ساخته است. اين قصيده، برترين چكامه‌اي است كه در وصف ايوان مدائن و فضيلت شهرياران ساساني به زبان عربي سروده شده است. ناصح الدّين ارّجاني (460-544) نيز برترين شاعر عربي سراي ايراني دوره سلجوقيان در خوزستان است كه در توصيف اماكن باستاني و عبرت‌آموزي از حوادث روزگار و زوال حكومتهاي پيشين، سخت چيره دست بوده است. او نيز در شرايطي مشابه، در گذري كه به منطقة «طاق‌بستان» كرمانشاه داشته، به تقليد از سينيه بحتري، در قصيدهاي 65 بيتي، با نگاهي تأمّلي و حكمت آميز به توصيف آن طاق باستاني پرداخته است. هدف نوشتار پيش رو بررسي تطبيقي ميزان ادبيّت سبك در شعر بحتري و ارّجاني است كه با تكيه بر نظرية بوزيمان، دانشمند معروف آلماني نوشته شده است تا نشان دهد كه انديشه، ايدئولوژي و سبك شاعران فارس و عرب، در توصيف اين دو مكان آركائيك، چگونه بوده است. يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه سبك بحتري از سبك ارّجاني ادبيّت بيشترى دارد؛ زيرا ارّجاني، افزون بر نگرش عبرت آموز و حكيمانه، با استعمال تشبيه هاي مختلف، درراستاي ملموس و نزديك به واقع نشاندادن سنگ نگارههاي طاق‌بستان، از ميزان (ن ف ص) و ادبيّت شعر خود كاسته است.

Buhtori (206-284), Al- Buhtori (206-284), was the Arab poet of the Abbasid era who showed a sudden fascination with aspects of the Sassanid civilization. On his journey from the Levant to Baghdad, he visited “Iwan Al-Madaen”, after its destruction by the Arabs and described that iwan beautifully and showed its burning and inner passion in a poem made up of 56 bits. This poem is the best poem written in Arabic describing the Iwan of Al-Mada'in and the virtue of the Sassanid princes. Nasih al-Din al-Arajani (460-544) is also the best Iranian poet of the Seljuk era in Khuzestan who was very adept at describing ancient places and lessons from the conquests of the ages and the collapse of previous governments. He also, while passing to the “Taq Al Bustan” area in Kermanshah, under similar circumstances, he imitated Siniya al- Buhtori in the poem 65 bit, and described that ancient strand with a look full of reflection and wisdom. The purpose of this article is a comparative study of the literary style in Al- Buhtori and Al-arjani poetry written on the basis of Bozeman's theory, the famous German scholar to reveal how the thought, ideology and style of Persian and Arab poets were describing these two ancient places. The results of the research indicate that Al- Buhtori's style is more literary than Al-Arajani's style. Al-Arajani, in addition to his educational and wise position, has reduced the degree of (ن ف س) and his literary poetry by using different metaphors in order to show the Al Bustan stone prints in a tangible and close to reality.