بررسي قراردادهاي مدل‌سازي اطلاعات ساختمان (BIM) و راهكارهاي تدوين چارچوب قراردادي آن

The Study of the Contracts of Building Information Model (BIM) and the Approach to its Contractual Framework Codification

مدل‌سازي اطلاعات ساختمان به منظور افزايش راندمان و بهره‌گيري از توانايي ابزارهاي ديجيتالي در پروژه‌هاي ساخت به وجود آمده و در حال توسعه است. در كنار مزاياي اين فن‌آوري، چالش‌هاي جديدي نيز پديد آمده كه بخش مهمي از آنها مسائل حقوقي و قراردادي است. قراردادهاي متداول صنعت ساخت توانايي پاسخ‌گويي به شرايط ويژه BIM را ندارند و در سطح بين‌المللي نيز رويكردهاي گوناگوني براي رفع اين مشكل مطرح شده است. برخي با تدوين قراردادهاي جديد و برخي با تهيه پيوست‌هاي ويژه BIM كه به قراردادهاي موجود اضافه مي‌شوند، با موضوع روبه رو شده‌اند. تعدادي نيز هنوز در حال بررسي و پژوهش براي رسيدن به پاسخ مناسب هستند، در ايران نيز هنوز چارچوب قراردادي مشخصي براي BIM تدوين نشده است. بررسي اين راهكارها كه به صورت جداگانه و پراكنده در اقصي نقاط جهان انجام گرديده‌اند، ضرورتي است كه با تجزيه و تحليل آنها مي‌توان ديدگاه روشني از روش‌هاي حل مسأله، پيشِ روي تصميم‌گيرندگان قرار داد تا بتوانند به رهيافت مناسبي براي تدوين چارچوب قراردادي BIM دست يابند. اين مقاله با بررسي 21 مورد از راهكارهاي ارائه شده در هفت كشور پيشرو در BIM و نظرسنجي از متخصصين داخلي صنعت ساخت، اين راهكارها را مقايسه و مزايا و معايب هر كدام را دسته‌بندي نموده است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد تهيه "پيوست قراردادي BIM" و الحاق آن به قراردادهاي موجود، مي‌تواند راهكار قابل قبولي براي رفع مشكلات قراردادي BIM باشد. در انتها نيز پيشنهادهايي براي چگونگي تدوين چارچوب قراردادي مناسب در تطبيق با شرايط و الزامات موجود كشور ارائه گرديده است.

Building Information Modeling (BIM) has been created to increase the efficiency and use the abilities of the digital tools in construction projects and is improving more and more. In addition to the benefits of this technology, some new challenges have been rosed most of which are related to legal and contractual issues. The routine contracts of the construction industry cannot respond well to the special situation of BIM, and various approaches have been proposed at the international level to resolve this problem. Some of them are under investigation and research to reach an appropriate solution. A specific contractual framework has not been codified in Iran, either. The study of these approaches fulfilled separately and scattered all over the world is a necessity that must be analyzed to present an explicit viewpoint for the decision-makers to achieve an appropriate approach for BIM contractual framework codification. This study investigates 21 cases of the proposed approaches in 7 leading countries in this field (BIM) and receiving the domestic industrial professionals’ comments, has compared these approaches and categorized their advantages and disadvantages. The results of this research showed that providing “the contractual appendix of BIM” and its attachment to the existed contracts can be an acceptable approach for removing the contractual problems of BIM. In the end, some proposals were presented for the manner of an appropriate contractual framework along with the country's situation and requirements.