بررسي انتقادي نسبت تجرد ادراك با ثبات تغير

A Critical Study of the Relationship between Non–Materiality of Knowledge and Constancy of Change

علامه طباطبايي در توجيه مباحث معرفتي گره‌خورده به تجرد، از جمله توجيه تجرد ادراك‌هاي حسي و توجيه سريان علم در جهان ماده و چگونگي معلوم واقع‌شدن امور مادي، ثبات تغير را پيش‌مي‌كشد و در استدلال خود مي‌گويد تغير در تغير خود ثابت است. هدف اصلي اين نوشتار آن است كه بكوشد به‌گونه‌اي جامع به بررسي انتقادي همين تعبير پارادوكسيكال ثبات تغير و نسبت آن با تجرد ادراك بپردازد. ما در اين مقاله بيش‌تر به نقدها و اشكال‌هاي خاص خود بر ثبات تغير خواهيم پرداخت: تفاوت معناي تجرد با معناي ثبات در امور مادي ثابت؛ مجرد شدن سكون؛ مجرد شدن كل جهان مادي؛ از ميان رفتن يكپارچگي و اتصال در يك ثبات واحد؛ خلط هميشه‌بودن حركت/تغير با حركت/تغير هميشگي؛ مثال نقضي در مورد نياز به تجرد در ادراك و صور ذهني؛ و در نهايت مشكل تسلسل. و از آن‌جا كه برخي از معاصران نيز تعبير پارادوكسيكال ثبات تغير را ناخوش‌آيند يافته‌اند، به نقدها و بررسي‌هاي آن‌ها نيز اشارة كوتاهي خواهيم داشت.

Allāmah Ṭabāṭabāyī, in his justification of the epistemic discussions tied to non–materiality, in particular non–materiality of the perception and the fact that the material things are subject to knowledge and understanding, proposes constancy of change and states that change in its own changing is constant. The present paper is an attempt to provide a comprehensive critical study of the paradoxical nature of “constancy of the change” and its relation to non–materiality of knowledge. First and foremost, we focus on our specific criticisms levelled against constancy of change: the difference between the meaning of non–materiality and the meaning of constancy in constant material things, non–materiality of immobility, non–materiality of all of the material things, the problem of losing continuity in a specific constant, the confusion of permanency of motion/change with permanent motion/change, a counterexample refuting the necessity of non–materiality in knowledge and mental images, and, ultimately, the issue of infinite regress. an‎d since some of the contemporaries too have found the paradoxical nature of constancy of change undesirable, we will have a short discussion on their criticisms and evaluations as well.