تأملي در مجازات‌هاي تبعي در حقوق كيفري ايران

A Reflection on Subordinate Punishments in the Iranian Criminal Law

گاه اهميت جرم و يا شرايط مجرم به‌گونه‌اي مي‌باشد كه قانون‌گذار در كنار اجراي مجازات اصلي و تكميلي با وضع مقرراتي، گونه‌اي ديگر از كيفرها با اثر محروميت از برخي حقوق اجتماعي را ايجاد نموده كه اجراي قهري اين كيفرها از بعد حقوقي و اجرايي مي‌تواند با چالش‌هايي روبرو شود. اين مقاله باهدف بررسي چالش‌هاي مجازات‌هاي تبعي در حقوق كيفري ايران و سير فرآيند تقنيني آن از نسخ مجازات‌هاي تبعي تا احياء مجدد مجازات‌هاي تبعي، با استفاده از اسناد و منابع كتابخانه‌اي و به روش توصيفي و تحليلي به اين نتيجه رسيده است كه؛ مجازات‌هاي تبعي داراي چالش‌هاي متعدد حقوقي و اجرايي مي‌باشد كه ازجمله آن‌ها مي‌توان به غيرقابل تخفيف و تبديل بودن مجازات‌هاي تبعي، محروميت دائمي از برخي حقوق اجتماعي، نامساوي و غيرقابل انعطاف بودن مجازات‌هاي تبعي، طولاني بودن مدت رفع سوءپيشينه كيفري، عدم حذف از سجل قضايي، اعمال مجازات‌هاي تبعي پس از توقف كيفرهاي سالب حيات و حبس ابد، عدم پيش‌بيني مرجع خاص در اتمام مجازات‌هاي تبعي، اعمال مجازات‌هاي تبعي بر اساس قانون لاحق، عدم اعمال مجازات‌هاي تبعي براي شخص غايب و عدم پيش‌بيني گذشت شاكي بعد از اجراي حكم اشاره نمود.

Sometimes the importance of the crime or the circumstances of the offender is such that the legislator, in addition to enforcing the main and supplementary punishment by enacting regulations, has created other types of punishments with the effect of deprivation from some social rights. This article aiming to investigate the challenges of subordinate punishments in the Iranian criminal law and its legislative process from the abolition of subordinate punishments to the revival of subordinate punishments, using library documents and resources by a descriptive and analytical method has reached the conclusion that subsequent penalties have numerous legal and administrative challenges, including irrevocability and irreducibility of subordinate punishments, permanent deprivation from some social rights, inequality and inflexibility of subordinate punishments, long period of elimination of criminal record, non-removal from judicial record, application of subordinate punishments after stopping of life sentences and life imprisonments, non-determination of a special source for completion of subordinate punishments, the application of subordinate punishments according to the subsequent law, non-application of subordinate punishments for the absent person and non-prediction of the plaintiff's pardon after the execution of the sentence.