روزنامه و اينترنت؛ واكاوي تحولات صنعت روزنامه در فرايند اينترنتي‌شدن در ايران

Newspaper and Internet; an Investigation on Changes in the Newspaper Industry in Iran

با توجه به نقش در حال گسترش اينترنت در فضاي رسانه‌اي مقالة حاضر به واكاوي وضعيت صنعت روزنامه در ايران و جهان و تحولات آن پرداخته است. مبناي مطالعه واكاوي آن جنبه‌‌هايي از صنعت روزنامه است كه با تغيير فضاي رسانه‌اي از چاپي به مجازي دستخوش تحول شده است؛ از جمله «تغيير رابطة يك طرفة بين سه عامل توليد، مصرف و تبليغات»، «بازشدن بستة محتوا»، «تغييرات مربوط به دوره‌اي‌بودن انتشار»، «استاندارد‌بودن محتواي خبري» و «مرجعيت رسانة چاپي». مقاله ضمن اشاره به مشكلات ساختاري صنعت روزنامه در ايران و نيز گسترش نفوذ اينترنت در حوزۀ رسانه‌‌هاي خبري نشان مي‌دهد كه هنوز روزنامۀ چاپي مرجعيت خود را حفظ كرده است. عليرغم آن اينترنتي‌شدن فضاي خبري در ايران به واسطة «باز‌كردن بستة محتواي روزنامه بخشي از بازار روزنامه را از آن منتزع ساخته و درآمد‌هاي انحصاري روزنامه‌‌ها را در آن حوزه‌‌ها به سوي رسانه‌‌هاي جديد سوق داده است. هر چند روزنامه‌‌ها با اقداماتي از جمله برخط‌شدن و چند‌رسانه‌اي‌شدن در پي رفع مشكلات ناشي از اين تغييرات برآمده‌اند اما موفقيت‌‌ها محدود بوده است. گره‌‌هاي ساختاري و خلاء‌هاي قانوني موجود به همراه دولتي‌بودن يا وابستگي بسياري از روزنامه‌‌ها به بخش دولتي و نيز سياست‌زدگيِ صنعتِ روزنامه اثر اين مشكلات را مضاعف ساخته است. حاصل باعث تضعيف روزنامه‌نگاري رسمي و كاهش نفوذ آن شده است. محتمل است محدود شدن نفوذ روزنامه‌‌ها، فضاي كنش سياسي را از اشكال رسمي و استاندارد به حوزه‌‌هاي غيراستاندارد و غيررسمي براند.

This article, first reviews the changes occurred and are occurring as the result of the introduction and extension of the internet into the new written media worldwide and also in Iran. After that we concentrate on the effects of this process on newspaper industry in Iran, in particular. Then we look into the new circumstances which newspapers encountered with, and that how newspapers managed the situation. The study consists of investigation on 1)the changing relation between news production, news consumption and advertisement; 2)opening up the newspapers content packages;3)changes regarding the periodically managed newspapers and the question of standardized newspaper contents; and 4) the continuation of the authority of the printed media as the reference in the newspaper industry. The article shows that despite the structural problems which newspapers face, and the quick internet penetration into the newspaper industry, the printed newspaper has been able to keep its authority in the new news industry. The study, based on user traffic and newspaper circulation statistics, shows that the online news industry with opening up the newspaper content packages absorbed newspapers advertisement revenues and forced them to enter a new era of tough circumstances. Structural problems and lack of legal transparency for using new media technologies along with their dependence on government subsidies and the excessive politicization doubled the difficulties. This situation undermined independent journalism and its influence on social life. This may push the political actions to more informal and even underground sphere.