عنوان مقاله :
كلمات مختوم به «- اي» و «- وي» در متون قديم فارسي؛ تمريني در فنّ تلفّظ شناسي
عنوان به زبان ديگر :
Words ending in -āy and -ūy in Persian old texts; Some practice in the techniques of pronunciation
پديد آورندگان :
راستي‌پور، مسعود مؤسسۀ پژوهشي ميراث مكتوب
كليدواژه :
تاريخ زبان فارسي , اقتصاد شعر فارسي , سنّت شعري , ادب درباري , نقد شعر , زبان معيار , تصحيح متن , شعر عاميانه
چكيده فارسي :
در اين مقاله كوشش شده‌است تا با بررسي برخي جنبه‌هاي اجتماعي و اقتصادي شعر فارسي، به‌ويژه شيوه‌هاي امرار معاش شعرا و چگونگي ارتباط آنها با دربارها و ديگر مراكز ثروت و قدرت، برخي عوامل ايجاد سنن شعري و معيارسازي متون رسمي مشخص شود. در اين بررسي معلوم خواهد شد كه برخي كاربردهاي شعرا نه تابع زبان طبيعي ايشان، كه پيرو سنن شعري و معيارهاي زبان رسمي بوده‌است و از اين روي در همۀ موارد نمي‌توان از كاربردهاي ايشان دربارۀ زبان طبيعي خودشان و روزگارشان نتيجه‌گيري كرد. با مطالعۀ موردي دربارۀ كلمۀ «روي/ رو» روشن مي‌شود كه كدام صورت/ صورت‌هاي آن در شعر سده‌هاي چهارم و پنجم هجري رواج داشته‌است؛ اما مقصود اصلي به دست دادن قواعد و معيارهايي قابل تعميم به ديگر پژوهش‌ها در تاريخ زبان فارسي و تحوّلات واژگاني است.
چكيده لاتين :
By examining some of the socio-economical aspects of Persian poetry – especially the ways poets made a living and connected themselves to royal courts- attempt has been made in this article to identify some of the factors in creating poetical practice and criteria for official texts. It will be shown that certain uses made by poets did not follow their own natural language but conformed to the poetical norms and the standards of the official language of the time. Therefore, not in all cases can one determine the normal language of theirs and their time according to their uses in poetry.
By examining individual cases of the application of the lexical item rūy/ rū, it will become clear which form/s of this item prevailed in the 4th-5th H/10-11 centuries. However, the main aim is to present rules and criteria that could be generalized to apply to other studies about the history of Persian language and its lexical changes.
