تحليل ريسك و تنوع صادرات غير نفتي ايران: كاربرد روش ناپارامتري و نيمه‌پارامتري

Risk Analysis and Diversification of Iran's Non-oil Export: Application of Nonparametric and Semiparametric Methods

در اين مطالعه با استفاده از نظريه پورتفوليو و الگو‌هاي ريسك محتوايي صادرات و مزيت نسبي آشكار شده وزني، ريسك و تنوع سبد صادرات غيرنفتي ايران تحليل شده است. در واقع هركدام از بخش‌هاي كالايي صادراتي به عنوان يك دارايي تلقي‌ و نوسانات آن در ساختار صادراتي به عنوان ريسك محتوايي صادرات محاسبه شده است. در اين راستا با استفاده از داده هاي صادرات طي دوره زماني 2019-1988 شاخص تنوع بخشي صادرات غيرنفتي ايران براساس معيار تفاضل كل اندازه‌گيري شده است. ريسك مزيت نسبي آشكار شده وزني محاسبه و رابطه آن با ريسك محتوايي صادرات و شاخص تنوع صادراتي با استفاده از تخمين ناپارمتري و نيمه پارمتري تحليل شده است. مطابق نتايج اين پژوهش رابطه ميزان متنوع‌سازي صادرات با ريسك مزيت نسبي آشكار شده وزني به صورت U شكل است. اين امر بدين معني است كه چنانچه دربخش‌هاي صادراتي مطمئن كشور، مزيت نسبي وجود داشته باشد، صادرات كاملاً تخصص‌گرايي را انتخاب مي‌كند. در بخش‌هاي پرريسك اگر قدرت مزيت نسبي به اندازه كافي قوي باشد، صادرات تخصص‌گرا خواهد شد. درحاليكه در حالت حد وسط قدرت مزيت نسبي، صادرات بين بخش‌هاي ريسكي و بدون ريسك متنوع مي‌شود و يك تركيب بهينه انتخاب مي‌گردد.

In this study, using portfolio theory and the risk content of exports models and risk-weighted comparative advantage, the risk and diversification of Iran's non-oil export portfolio are analyzed. In fact, each of the export commodity sectors are considered as an asset and its variations in the export structure are calculated as the content risk of exports. In this regard, using export data during the period 1988-2019, the diversification index of Iran's non-oil exports has been measured based on the overall difference measures. In addition, the risk- weighted comparative advantage is calculated and its relationship with the risk content of exports and export diversification index using nonparametric and semi-parametric estimation analyzed. According to the results, the relationship between the degree of export diversification and the risk of the risk- weighted comparative advantage is U-shaped. This means that if there is a comparative advantage in the safe export sectors of the country, it will choose fully specialized. Exports will specialize in high-risk sectors if the comparative advantage is strong enough. However, in intermediate values of comparative advantage, the export will diversify between risky and risk-free sectors and an optimal combination solution is selected.