مقايسۀ حكايت ابراهيم ادهم بر لب دريا بر اساس نظريۀ اضطراب تأثير و بدخواني خلاق در حكايات عطار نيشابوري و مولانا

No title

اضطراب تأثير و بدخواني خلاق، دو نظريۀ ادبي است كه هارولد بلوم آن‌ها را راجع به تأثير و تأثرات شاعرانه مطرح مي‌كند. پژوهش پيش رو مي‌كوشد با بومي‌سازي نظريۀ غربي، به روش اسنادي و تحليلي به مقايسۀ حكايت ابراهيم ادهم بر لب دريا بر اساس نظريۀ اضطراب تأثير و بدخواني خلاق در حكايات عطار و مولانا بپردازد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد مولانا براي رهايي از دلهرۀ اجتناب‌ناپذيرِ قرار گرفتن در سايۀ عطار به تكاپو ميافتد اثر خود را به شگردهايي خلاقانه مجهز كند تا آن را از آنِ خود كند و با طرزي نو به آفرينش گري هايي در ارائۀ بيان مطالب عرفاني بپردازد به‌شكلي كه به اثر خود هويتي جديد داده و آن را به استقلال برساند؛ نمادسازي، بهره‌گيري به جا از اصطلاحات عرفاني، به‌كارگيري متمايز عناصر داستاني براي پرورش مطالب عرفاني، كاربست صنايع ادبي براي عمق بخشيدن به مضمون و معاني صوفيانه، تأكيد بر كرامت اوليا در جهت بزرگداشت مرشد طريقت و توجه به صنعت التفات، شگردهايي است كه مولانا ناخودآگاهانه با تمسك به آن‌ها تلاش دارد به برتري‌جوييِ كلامي پرداخته و اثري متفاوت ارائه كند. نتيجۀ تحقيق نشان مي‌دهد كه مولانا عميقاً مؤيد عطار و مفتخر به تأسي از اوست؛ بنابراين، با وجود بازخواني خلاقانه و دستيابي به عينيت مستقل در برخي مواضع، با تكرار ويژگي‌هاي سبكيِ فكري‌عرفانيِ عطار، تسليم پدر مي‌شود و در نهايت روايت عطارِ پدر در هيئتي جوان‌تر و متفاوت‌تر از پيش در روايت مولانايِ پسر ظاهر مي‌شود.

No abstract