پديد آورندگان :
طباطبايي حكيم، محمدرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود - گروه حسابداري، شاهرود، ايران , گركز، منصور دانشگاه آزاد اسلامي - گروه حسابداري و مديريت، گرگان، ايران , عبدلي، محمدرض دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود - گروه حسابداري، شاهرود، ايران
كليدواژه :
قضاوت حسابرسان , تورش هاي رفتاري , اتكا و تعديل , تحليل سلسه مراتبي , تكنيك ديمتل رويكرد مبتني بر نظريه داده بنياد
چكيده فارسي :
سوگيري‌هاي رفتاري نوعي انحراف از واقعيت‌ها در تصميم‌گيري يا قضاوت محسوب مي‌شود، كه عملكردهاي فردي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. اين موضوع در حرفه حسابرسي نيز مستثنا نيست و حسابرس شيفته و مجذوب يك ويژگي يا خصيصه از عملكرد شركت يا صاحبكار دچار اين سوگيري مي‌شود و باعث مي‌گردد، تا قضاوت وي دچار انحراف از واقعيت شود. بر اين اساس تاكنون در پژوهشي الگويي مبتني بر تورش رفتاري اتكا و تعديل بر قضاوت حسابرسان در ايران مورد بررسي قرار نگرفته است. لذا هدف اين مطالعه ارائه الگوي اثرگذاري تورش رفتاري اتكا و تعديل بر قضاوت حسابرسان بورس تهران ميباشد. اين پژوهش در ابتداي سال 1400 اجرايي شد. در اين مطالعه از روش تلفيقي كمي و كيفي جهت ارائه مدل تحقيق استفاده شده است. در بخش كيفي از خبرگان حوزه حسابرسي با استفاده از روش گلوله برفي سؤال شده است. در بخش كمي، از تكنيكهاي ديمتل فازي و تحليل سلسله مراتبي جهت استخراج مدل بهره گرفته شده است. در نهايت نيز با استفاده از فرم معادلات ساختاري به تحليل عاملي تأييدي مدل پرداخته شد. در مرحله اول، تعداد 25 مفهوم در چارچوب 4 مقوله از مصاحبه با خبرگان استخراج گرديد. در مرحله دوم، مفاهيم به 20 عدد كاهش يافتند. مقولهها شامل؛ عوامل فردي، عوامل اجتماعي، عوامل اقتصادي تورشهاي رفتاري ميباشند. بر اساس نتايج روش ديمتل مشخص شد كه تجربه اثرگذارترين و فرهنگ‌سازماني اثرپذيرترين مؤلفه ميباشد. بر اساس رويكرد تحليل سلسله مراتبي، عوامل اقتصادي با امتياز 358/0، بالاترين امتياز را در بين ديگر مؤلفهها به دست آورده است. معيارهاي عوامل فردي با امتياز 346/0، تورشهاي رفتاري با امتياز 173/0 و عوامل اجتماعي با امتياز 123/0 در اولويت‌هاي بعدي قرار دارند. مدل استخراج شده با استفاده از تحليل عامل تأييدي نيز مورد تأييد قرار گرفته است. در نهايت نيز بر اساس نتايج حاصله، پيشنهاداتي ارائه گرديد.
چكيده لاتين :
Behavioral bias is a kind of deviation from the facts in decision making or judgment, which affects individual actions. This is no exception in the auditing profession, and the auditor, fascinated by a feature or characteristic of the performance of the company or the client, suffers from this bias and causes his judgment to deviate from reality. Accordingly, a model based on behavioral bias and reliance on auditors' judgment in Iran has not been studied so far. Therefore, the purpose of this study is to present a model of the effect of behavioral bias on reliance and adjustment on the judgment of Tehran Stock Exchange auditors. This research was carried out at the beginning of 1400. In this study, a combined quantitative and qualitative method has been used to present the research model. In the qualitative part, experts in the field of auditing have been asked using the snowball method. In the quantitative part, fuzzy dimtel techniques and hierarchical analysis have been used to extract the model. Finally, the confirmatory factor analysis of the model was performed using the form of structural equations. In the first stage, 25 concepts were extracted from interviews with experts in the framework of 4 categories. In the second stage, the concepts were reduced to 20. Categories include; Individual factors, social factors, economic factors are behavioral biases. Based on the results of Demetel method, it was found that experience is the most effective and organizational culture is the most effective component. According to the hierarchical analysis approach, economic factors with a score of 0.358, has the highest score among other components. Criteria of individual factors with a score of 0.346, behavioral bias with a score of 0.173 and social factors with a score of 0.123 are in the next priorities. The extracted model has also been validated using confirmatory factor analysis. Finally, based on the results, suggestions were made.
