تبيين سياست خارجي ايران در قبال طالبان (1996 - 2021)

Iran's foreign policy towards the Taliban (1996-2021)

تشكيل دولت توسط طالبان در افغانستان در دو مقطع زماني به نام امارت اسلامي صورت گرفت. دولت اول در مقطع زماني 1996 تا 2001 و دولت دوم از 2021 به بعد است. دولت اول دولتي مستعجل بود، اين دولت با در پيش گرفتن شيوه خصمانه عليه ايران، باعث بحراني شدن روابط دو كشور شد. دولت ايران با رويكردي پراگماتيستي و با در نظر گرفتن واقعيت­هاي عيني و ميداني عرصه سياسي افغانستان از ابزار ديپلماسي براي حل بحران بهره برد. در سال 2021 با خروج امريكا از افغانستان، طالبان مجدداً توانست بر افغانستان تسلط پيدا كند. سياست ايران در قبال دولت دوم طالبان احتياط توام محافظه ­كاري و با ماهيتي پراگماتيستي بود. سوالي كه نگارنده در اين مقاله درصدد پاسخ به آن هست عبارت است از: ايران در قبال طالبان چه رويكردي در سياست خارجي از سال 1996 تا 2021 اتخاذ نمود؟ فرضيه اين مقاله كه با روش ­شناسي تحليلي-تبييني و با استفاده از مقالات اينترنتي و مستندات سياست خارجي ايران مدون شده است عبارت است از: ايران با رويكردي پراگماتيستي مبتني بر واقعيت ­هاي عرصه ميداني و سياسي تلاش نمود سياست خارجي را براساس عقلانيت­ گرايي سياسي، ديپلماسي و ميانجي­ گري بين گروه­هاي مختلف افغاني، حفظ و افزايش نفوذ، ايجاد امنيت و تشكيل دولت ائتلافي متشكل از تمام اقليت­ها و قوميت ساماندهي نمايد. يافته ­هاي اين تحقيق حاكي از اين است كه سياست خارجي كارآمد ايران در افغانستان در گرو تدوين سياست خارجي پراگماتيستي با ويژگي­هايي همچون خودداري از تقابل­گرايي بي­ فايده، ترجيح منافع عيني بر منافع ذهني و انعطاف­ پذيري تاكتيكي در فرآيند سياست­گذاري خارجي است.

Government was in Afghanistan in two periods the Islamic Emirate. The first government from1996 to 2001 and the second, from 2021 . This government, made the relations between the two countries by adopting a hostile approach and killing Iranian diplomats and journalists. The Iranian government took advantage of the diplomatic tool to resolve the crisis a pragmatic approach and taking into account the objective and field realities of the Afghan political arena. In 2021, with the withdrawal of the United States from Afghanistan, the Taliban regained control of Afghanistan. The Taliban's second government is conservative and pragmatic in nature. The question that the author seeks to answer in this article is: What approach has Iran taken to foreign policy from 1996 to 2021? The hypothesis of this article, which is codified by analytical-explanatory methodology and using online articles and Iranian foreign policy documents is: Iran tried to organize a foreign policy based on political rationalism, diplomacy and mediation between different Afghan groups, maintaining and increasing influence creating security and forming a coalition government with a pragmatic approach based on realities in the field and politics. The findings of this study indicate that Iran's effective foreign policy in Afghanistan depends on formulating a pragmatic foreign policy with features such as avoiding useless confrontation, prioritizing objective interests over subjective interests, and tactical flexibility in the foreign policy process.