روايت «سؤال از مصحف امام علي (عليه السلام)» در بوته نقد

The narration of "Question from the Mus'haf of Imam Ali (as)" in the measurement of criticism

مصحف امام علي(ع) با ويژگي‌هاي منحصر به فرد تفسيري و تنزيلي آن، از ديرباز مورد توجه مفسران و دانشمندان علوم قرآني بوده است؛ با اين وجود در مصادر روايي اهل سنت رواياتي در قالب خطابه و پاسخ به سؤال راوي از آن امام همام، بدين مضمون گزارش شده است كه ايشان از ميراث رسول خدا (ص) جز صحيفه‌اي با مضامين محدود در اختيار ندارد. به عبارتي ديگر، وجود مصحف بي‌نظير امام علي (ع)، با ويژگي‌هاي منحصر به فرد تفسيري و تنزيلي آن نفي شده است. با نظر به اينكه اين دسته از روايات، از ارزش مصحف امام علي (ع) فروكاسته و نيز به شخصيت علمي آن امام همام خدشه وارد مي‌سازد، نوشتار پيش‌رو با تكيه بر گونه‌هاي نقلي به منظور اعتبارسنجي اين دسته از گزارش‌ها سامان يافته است. ضعف سندي، تفرد پي‌در‌پي در إسناد، غرابت و شذوذ، همچنين اضطراب متني به ضميمه تعارض با مسلمات تاريخي و روايي، تعارض با مقوله امامت و وصايت امام علي(ع) و جايگاه علمي ايشان در كنار ادله و قرائن گوناگون ديگر بي‌اعتباري و احتمال برساختگي اين روايات را بيش از پيش نمايان مي‌سازد.

The Mus'haf of Imam Ali (as) with its unique interpretive and discounting features has long been considered by commentators and scholars of Quranic sciences. However, there are reports in Sunni narrative sources in the form of answer to question and sermon from that Great Imam is quoted, which not only diminishes the value of that Mus'haf but also damages the scientific character of that Imam. Accordingly, the present study has been organized by relying on narrative types in order to validate this category of reports. Weakness of document, successive individuality in documents, strangeness and delusion, as well as textual agitation in addition to conflict with historical and narrative facts, conflict with the category of Imamate and guardianship of Imam Ali and his scientific position along with various other evidences and proofs, make the unreliability and possibility of fabricating this narrative more apparent.