نقش قاعده تعاون بر نيكي در حاكميت و حكومت اسلامي

انسان‏ها براي ادامه حيات و جلوگيري از هرج و مرج در جامعه ناچار به تعاون با يك-ديگر هستند. خداوند متعال در آيه «تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى‏» (مائده(5): 2)؛ در راه نيكى و پرهيزگارى با هم تعاون كنيد، قضيه تعاون در جامعه را از جنبه مثبت و انجام اعمال مفيد با واژه‏ «برّ» و از جنبه منفي و پرهيز از اعمال خلاف، با واژه «تقوا» بيان كرده است. حكومت اسلامي به عنوان مصداق بارز «بِرّ» و قانون‏مداري، دموكراسي، مشاركت مردمي و... از مصاديق تقوا محسوب مي‏شود كه تعاون بر آن‌ها واجب و لازم است. بنابراين، آيه فوق با عنوان قاعده «تعاون بر نيكي و تقوا» قابل طرح است كه در تمام لايه‏هاي جامعه اسلامي كاربرد وسيعي دارد. به همين منظور، فقهاي عظام در ابواب عاريه، هبه، امر به معروف، ولايت عدول مؤمنين، لقطه و... از اين قاعده بهره جسته‏اند.مقاله حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به بيان قاعده تعاون و جايگاه آن در حاكميت و حكومت اسلامي پرداخته و دريافته است كه اين قاعده شامل مسائل مختلف جامعه و نظام‏هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي؛ از تشكيل حكومت تا حفظ، بقا و اداره آن و هم‎چنين حفظ نظم و قانون‏مداري مي‏شود.