تعيين مقدار بهينه آب آبياري گل گاوزبان در مراحل مختلف رشد با استفاده از طرح مركب مركزي

باوجود پرباران بودن استان گيلان، پراكنش نامناسب بارندگي در دوره رشد محصول و كمبود رطوبت در زمان نياز، تأثيري منفي بر رشد محصولات مختلف ازجمله گل‌گاوزبان مي‌گذارد. اين پژوهش باهدف مديريت آبياري گل گاوزبان در مراحل مختلف رشد انجام شد. به اين منظور، پانزده آزمايش مزرعه‌اي با انتخاب سطوح بالا و پايين تيمارها شامل آبياري(بدون آبياري (I1) و تأمين كامل نياز آبي گياه (I2))، دو مرحله رشد ساقه روي (D1)، ساقه روي و گلدهي (D2) ، و دو سال با بارش مختلف (ترسالي (Y1) و خشكسالي (Y2)) بر اساس 15 تركيب به‌دست‌آمده از طرح مركب مركزي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان واقع در رشت انجام شد. نتايج نشان داد كه آبياري بيش‌ترين و مرحله رشد كم‌ترين اثر را بر عملكرد و شاخص‌هاي رشد گل گاوزبان داشتند. دوره خشكسالي سبب افزايش مقدار عملكرد دانه، عملكرد روغن و درصد روغن شد درحالي‌كه ساير پارامترها در شرايط ترسالي به حداكثر مقدار خود رسيدند. در شرايط تأمين آب آبياري در زمان گلدهي و ساقه‌روي، وزن هزار دانه برابر با 18/9 گرم و مقادير عملكرد گل خشك، عملكرد گل ‌تر، عملكرد دانه و عملكرد اقتصادي نيز به‌ترتيب برابر با 468، 858، 486 و 983 كيلوگرم بر هكتار به‌دست آمد. در شرايط تأمين آب آبياري در زمان گلدهي، عملكرد روغن و درصد روغن به‌ترتيب برابر با 160 كيلوگرم در هكتار و 33/5% تعيين شد. با در نظر گرفتن سطوح بهينه براي همه پارامترها بر اساس درون‌يابي مقادير عوامل در طرح مركب مركزي، اگر درصد و عملكرد روغن اهميت كمتري نسبت به ساير پارامترها داشته باشد، تأمين 88% آب آبياري در ترسالي و براي دوره گلدهي و ساقه‌روي لازم است. براي دستيابي به حداكثر عملكرد و درصد روغن، تأمين كامل نياز آبياري در خشك‌سالي و در دوره ساقه‌روي مي‌بايست در نظر گرفته شود.