قابليت تحليلي نظريه‌ي ساختاري و نهادي براي تحليل كنش‌گري ايران در دو رخداد «ملي‌شدن صنعت نفت» و «برجام»

پژوهش حاضر درصدد پاسخ به اين سوال است كه قابليت تحليلي نظريه‌ي ساختاري نهادي روابط بين‌الملل در چگونگي تبيين و تحليل كنش‌گري ايران در دو رخداد «ملي‌شدن صنعت نفت» و «برجام» چگونه است؟ فرضيه اين است كه اعتماد به تاكيد اين نظريه‌ بر عقلانيت راهبردي و اجماع قدرت‌هاي بزرگ، منجر به «كودتاي 28 مرداد» در سال 1332 و «خروج ترامپ از برجام» در سال 2018 شد. روش پژوهش، روش تحليل محتوا است؛ نتايج نشان مي‌دهند اگرچه دو تجربه‌ي «ملي‌شدن صنعت نفت» و «برجام» انعكاس‌دهنده‌ي تجارب ناموفق روابط خارجي ايران با قدرت‌هاي بزرگ هستند، اما آينده‌ي امنيت ملي كشور ارتباط مستقيمي با ارتقاي قابليت تئوريك روابط بين‌الملل كارگزاران و ديپلمات‌هاي ايراني دارد. ناديده‌گرفتن قواعد ساختاري، نهادي و فرآيندي روابط بين‌الملل مي‌تواند چالش‌هاي امنيتي جديدي به‌وجود آورد. واقعيت‌هاي تاريخي بيان‌گر اين هستند كه امكان تكرار اين حوادث و تحولات در آينده وجود دارد، مگر آن‌كه به درك دقيق‌تري از قواعد كنش ساختاري بازيگران در روابط خارجي برسيم.