ارائه مدل ريزوماتيك و توسعه آن براي پرورش خلاقيت دانش‌آموزان: مطالعه تركيبي

Presenting a rhizomatic model and developing it to foster students' creativity: a combined study

هدف اين پژوهش ارائه مدل ريزوماتيك و توسعه آن براي پرورش خلاقيت دانش‌آموزان است. براي تحقق اين هدف از رويكرد تركيبي و مدل آشيانه‌اي آزمايشي استفاده شد. براي اجراي اين طرح ابتدا چند درس از كتاب رايج علوم تجربي پايه ششم با استفاده از مدل آموزش ريزوماتيك سازماندهي شد، سپس اين مجموعه توسط معلمان باتجربه مورد بررسي و تأييد قرار گرفت. در مرحله بعد سه مدرسه ابتدايي دخترانه از شهر كرمانشاه انتخاب و از هر مدرسه يك كلاس انتخاب شد(مدارس همگن و داراي شرايط تقريباً مشابه). اين سه كلاس به ترتيب با نام-هاي كلاس مرجع، كلاس روش و كلاس روش محتوا نامگذاري شد. اين طرح طي مدت 6 هفته و هر هفته يك جلسه اجرا شد. كلاس مرجع با روال عادي آموزش يافت. در كلاس روش با روش آموزش ريزوماتيك شاگردان محتواي كتاب رايج را فرا گرفتند و در كلاس روش – محتوا دانش‌آموزان محتواي طراحي شده را با شيوه آموزش ريزوماتيك تجربه كردند. بعد از اتمام دوره هر سه كلاس در آزمون خلاقيت تورنس و آزمون محقق ساخته شركت كردند. يافته‌هاي كمي با شيوه تحليل كوواريانس مورد بررسي قرار گرفت و نتايج نشان داد كه اجراي مدل آموزشي ريزوماتيك در گروه‌هاي متفاوت آزمايشي باعث پرورش خلاقيت دانش‌آموزان مي‌شود. در بخش كيفي نظرات معلمان در خصوص پيشرفت خلاقيت در ابعاد سيالي، ابتكار، بسط و انعطاف‌پذيري مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله‌اي ديگر يافته‌هاي كمي و يافته‌هاي كيفي حاصل از نظرات معلمان مقايسه گرديد و تأثير مثبت مدل آموزشي ريزوماتيك در پرورش خلاقيت تأييد شد.

The purpose of this study is to present a rhizomatic model and develop it to foster students' creativity. To achieve this goal, a combined approach and experimental nest model were used. To implement this plan, first some lessons from the common textbook of experimental sciences of the sixth grade were organized using the rhizomatic education model, then this collection was reviewed and approved by experienced teachers. In the next stage, three girls' primary schools were selected from Kermanshah and one class was selected from each school (homogeneous schools with almost similar conditions). These three classes were named with reference class, method class and content method class, respectively. This project was implemented for 6 weeks and one session per week. The reference class was trained in the normal way. In the rhizomatic teaching method, the students learned the content of the common book, and in the method-content class, the students experienced the designed content with the rhizomatic teaching method. At the end of the course, all three classes took the Torrance Creativity Test and the Researcher Test. Quantitative findings were analyzed by analysis of covariance and the results showed that the implementation of rhizomatic educational model in different experimental groups fosters students' creativity. In the qualitative section, teachers' views on the development of creativity in the dimensions of fluidity, initiative, expansion and flexibility were examined. In other stages, quantitative and qualitative findings from teachers' opinions were compared and the positive effect of rhizomatic educational model on fostering creativity was confirmed.