بررسي انتقادي ديدگاه ابن‌‌سينا دربارة رابطه ذات الهي و علم به ماسوا با تكيه بر آراء صدرالمتألهين

No Title

اعتقاد به تحقق «علم الهي به ماسوا» از طريق عروض صورت‌هاي علمي حصولي بر ذات الهي، ايده ناگزير حكماي سينوي و برخاسته از منظومه فلسفي حكمت مشاء است. هدف اين پژوهش بررسي ملاحظات صدرالمتألهين نسبت به ديدگاه ابن‌سينا در خصوص عروض صورت‌هاي علمي بر ذات الهي براي تحقق علم الهي به ماسواست. پژوهش حاضر با استفاده از دو روش توصيف و تحليل به گزارش دقيقي از نظريه سينوي «علم الهي به ماسوا»، متكي بر درك منظومه‌اي از فلسفه ابن‌‌سينا مي‌پردازد و سپس با استفاده از ملاحظات صدرايي، به تحليل آن نظريه و نظريه برگزيده صدرالمتألهين اهتمام مي‌ورزد. اين تحقيق همچنين مبتني بر داده‌هاي كتابخانهاي انجام گرفته است. اصولاً طبق مباني سينوي، امكان باريابي به هيچ ايده‌اي كه در آن بتوان سخن از اتحاد دو واقعيت مطرح كرد، ممكن نيست. ابن‌‌سينا طبق هندسه معرفتي خويش چاره‌اي جز پذيرش تمايز وجودي ذات الهي و علم پيشين ندارد. صدرالمتألهين ضمن ابطال انتقادات حكماي پيشين بر اين نظريه، ملاحظات متفاوتي را گاه به‌عنوان انتقادات مبنايي و گاه به صورت انتقادات بنايي طرح مي‌كند. قاطعانه مي‌توان گفت: تمايز نگرش صدرايي و سينوي در اعتقاد ابن‌سينا به عروض و اعتقاد صدرالمتألهين به عينيت، به تفاوت هندسه فلسفي آن دو برمي‌گردد.

No abstract