بررسي تطبيقي ارتباط ميان حكمت و چيدمان فضايي در معماري مساجد سنتي و معاصر با بهره گيري از نرم افزار «نحو فضا» (نمونه موردي: مساجد خراسان رضوي)

بناي مسجد نمودي برجسته و آشكار از هنر در ساحتي معنوي و مقدس است، كه بايد زمينه‌ي عروج آدمي را از نازل‌ترين تا عالي‌ترين مرتبه‌ي هستي فراهم نمايد. معماري مسجد به عنوان محملِ چنين وصولي، چنانچه بخواهد با اين معراج و رُجعت هماهنگ باشد بايد، از منازل وسلسله مراتبي متناظر با آنچه بر جهان هستي حاكم است، برخوردار گردد. به اعتقاد بسياري ازمحققان اين ويژگي برآمده از حكمتِ معماري ايراني اسلامي مي باشد، از اين رو نوشتارحاضر با هدف بررسي و شناخت چيدمان فضايي در مساجد سنتي و معاصر، به دنبال پاسخ به اين پرسش است كه؛ چه ارتباطي ميان ارزش هاي ساختاري و فرمي حاصل از چيدمان فضايي و ارزش ها و مفاهيم حكمت ايراني اسلامي در معماري مساجد سنتي و معاصر وجود دارد؟ بدين منظور روش انجام اين پژوهش تركيبي مي باشد در بخش اول به صورت توصيفي تحليلي با بهره گيري از مطالعات كتابخانه اي، مشاهده و برداشت ميداني، مطالب و نقشه هاي مساجد، بدست خواهد آمد و در بخش دوم، به صورت استدلالي و تفسيري، مقايسه تطبيقي مساجد سنتي و معاصر نمونه موردي خراسان رضوي بوسيله نرم افزار تخصصي نحو فضا (Ucl Depth Map)، به انجام خواهد رسيد. نتايج اين پژوهش بيانگر اين امر است كه، «نحو فضا» در بررسي ارتباط حكمت و چيدمان فضايي در معماري مساجد ايراني، شيوه اي كارآمد بوده و حكمت ايراني– اسلامي در جاي گيري تك تك فضاهاي مساجد و تعيين ارتباط هر فضا با فضاهاي ديگر تاثير مستقيم داشته و اين نقش تعيين كننده در مساجد سنتي بسيار مشهودتر از مساجد معاصر است.