بررسي تاثير سه باكتري‌ Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans جداسازي شده از ريزوسفر گياهان شورپسند بر عملكرد، اجزاي عملكرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس تحت تنش شوري

سابقه و هدف: تقاضا براي گندم به‌عنوان مهترين غله مورد استفاده بشر رو به افزايش است. به‌دليل تغييرات اقليمي و مديريت نادرست آب و خاك، تنش شوري موجب كاهش عملكرد گندم مي‌گردد. استفاده از باكتري‌هاي محرك رشد، راهكاري سازگار با طبيعت براي كاهش اثرات تنش شوري بر عملكرد گندم است. اين پژوهش با هدف ارزيابي تاثير باكتري‌هاي محرك رشد گياه جداسازي شده از ريزوسفر چند گياه شورپسند خودروي استان يزد بر عملكرد، اجزاي عملكرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس طراحي و اجرا گرديد. مواد و روش‌ها: صفات محرك رشد و مقاومت به شوري باكتري‌هاي جداسازي شده از ريزوسفر گياهان آتريپلكس، اشنان، گز و سنبله نمكي بررسي گرديد. در ادامه، بذر گندم با باكتري‌هاي برتر از لحاظ صفات محرك رشد گياه و مقاوم به شوري شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans تلقيح شده و پس از كشت گلداني در گلخانه با آب با شوري‌هاي 4، 8 و 16 دسي‌زيمنس بر متر آبياري گرديد. در پايان دوره رشد، شاخص‌هاي زيست توده كل، عملكرد و اجزاي عملكرد و درصد آميلوز و آميلوپكتين بذر اندازه‌گيري شد.يافته‌ها: هر سه باكتري مورد بررسي قادر به توليد ايندول استيك اسيد بودند. بيشترين مقدار توليد ايندول استيك اسيد در باكتري B. safensis معادل 29.72 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر اندازه‌گيري شد. هرسه باكتري قادر به توليد سيانيد هيدروژن بودند و بيشترين مقدار توليد سيانيد هيدروژن در باكتري Z. halotolerans با درجه 5 (بسيار بالا) مشاهده شد. هر سه باكتري قادر به توليد سيدروفور بودند. توليد ACC دآميناز در هر سه باكتري مشاهده شد و بيشترين مقدار آن در باكتري B. pumilus به مقدار 8 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر اندازه‌گيري شد. توانايي انحلال فسفات . halotolerans Z بيشتر از دو برابر باكتري B. safensis بود. شوري باعث كاهش شاخص‌هاي مورد اندازه‌گيري در گندم شد. در تيمارهاي تلقيح شده با باكتري در سطوح تنش شوري (4، 8 و 16 دسي‌زيمنس بر متر) متوسط زيست توده كل، آميلوز و آميلوپكتين به‌ترتيب تا 52.5، 21.3 و 10.3 درصد نسبت به متوسط اين شاخص‌ها در تيمارهاي شاهد (بدون باكتري) در همين سطوح شوري افزايش يافت. همچنين باكتري‌ها در اين سطوح تنش شوري، وزن سنبله، وزن بذر و تعداد بذر را به‌ترتيب تا حداكثر 22، 74.6 و 66.6 درصد نسبت به شاهد (بدون باكتري) همين سطوح افزايش دادند. نتيجه‌گيري: باكتري‌هاي محرك رشد مورد بررسي باعث افزايش اجزاي عملكرد گندم قدس تحت تنش شوري شده لذا براي كاهش اثرات شوري بر گندم در شرايط آبياري با آب شور مي‌توان از باكتري‌هاي مورد بررسي در اين آزمايش استفاده كرد. Z. halotolerans در اغلب شاخص‌هاي مورد بررسي، كارآمدتر از دو باكتري ديگر بود. از آنجا كه اين آزمايش در شرايط گلخانه انجام شد، پيشنهاد مي‌شود براي تكميل يافته‌ها اين آزمايش در شرايط مزرعه هم انجام گيرد.