روايت نهج البلاغه از اخلاق حرفه‎اي مديران

نامۀ اميرالمؤمنين علي (ع) به مالك اشتر، فرماندار مصر، يكي از مهم‌ترين مصاديق مؤلفه ‏هاي اخلاق حرفه‏ اي مديران و كارگزاران حكومتي در منابع اسلامي محسوب مي‌شود كه در آن، ويژگي‏ هاي اساسي يك مدير و كارگزار حكومتي بيان شده است. هدف از تحقيق حاضر، بررسي مؤلفه‏ هاي اخلاق حرفه‎اي مديران ازديدگاه حضرت علي (ع) است. جامعۀ آماري پژوهش، كليۀ خطبه‌ها (241 مورد)، نامه‌ها (79 مورد) و حكمت‌هاي نهج البلاغه (480 مورد) را دربر مي‌گيرد و ازطريق سرشماري، تمام اين مؤلفه‌ها در آن بررسي شده است. براي جمع‌آوري اطلاعات از چك‌ليست حاوي مؤلفه‌هاي اخلاق حرفه‌اي استفاده كرده‌ايم و واحد تحليل با توجه به ماهيت نهج البلاغه، پاراگراف‌هاي كوتاه و بلندي بوده است كه روايت‌هاي اين كتاب را شامل مي‌شود. براي انجام‌دادن پژوهش، از روش تحليل محتوا استفاده كرده و براساس تكنيك آنتروپي شانون، داده‌هاي بهنجار، بار اطلاعاتي و ضريب اهميت هريك از 25 مؤلفۀ شناسايي‌شده را محاسبه كرده‌ايم. اطلاعات موردنياز براي تحقيق را از خطبه‌ها، نامه‌ها و حكمت‌هاي نهج البلاغه گرد آورده و فراواني واحدهاي تحليل جامعۀ آماري و ضريب اهميت آن‌ها را نيز مشخص كرده‌ايم. از 241 خطبۀ نهج البلاغه، در دو خطبه (167 و 190)، از 79 نامۀ اين كتاب، در هشت نامه (5. 26، 31، 46، 51، 53، 69 و 76) و از 480 حكمت آن، در شش حكمت (9، 15، 50، 161، 193 و 372) به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم به اخلاق حرفه‌اي پرداخته شده است. مؤلفۀ بردباري با 12.8 درصد، بيشترين ميزان بار اطلاعاتي و ضريب اهميت را درميان مؤلفه‌ها دارد و پس‌از خوش‌رفتاري، امانت‏داري، خدمت‌گزاري، و توجه به حرمت و كرامت كارمندان كه در مراتب دوم و سوم قرار مي‌گيرند، بقيۀ مؤلفه‌ها داراي كمترين بار اطلاعاتي و ضريب اهميت هستند.