رهيافتي تحليلي بر خوانش آيات الهي و فهم گفتمان قرآن (در پرتو واكاوي رويكرد زبانشناختي ايزوتسو و علامه طباطبايي)

توجه به سطح زباني گفتمان قرآن و تبيين دقيق آيات، از مباحث ضروري در حوزۀ مطالعات قرآني است. در زبان شناسي معاصر، شناخت رابطۀ واژگان و عبارات و نيز ارزيابي انسجام و نگريستن به كلّ آن چيزي كه نتيجۀ اين روابط است، اصلي مهم در فهم گفتمان متن تلّقي مي شود؛ لذا تحليل هاي ادبي قرآن به عنوان متني منسجم، خارج از اين اصل زبان‌شناختي نخواهد بود؛ زيرا قرآن محوري و معناشناسي مبتني بر وحدت شبكه معنايي قرآن، نقش مؤثري در كشف مفاد و مراد الهي در آيات قرآن دارد؛ از اين رو، واكاوي رويكردهاي زبان شناسانه اي كه قرآن‌پژوهان در تبيين آيات وحي به كار بسته‌اند، ضرورتي غير قابل انكار است و از آنجا كه دغدغۀ مشترك علامه ‌طباطبايي و ايزوتسو در  تبيين و معناشناسي واژگان قرآن، فهم‌ مراد و كشف معنا از درون متن است، اين پژوهش در صدد است با روش توصيفي تحليلي، نقاط اشتراك و هم‌گرايي رويكردهاي ادبي وزبان‌شناختي ايزوتسو و علامه را در خوانش آيات الهي و فهم گفتمان قرآن، واكاوي نمايد. نتايج پژوهش حاضر بيانگر تأكيد علامه طباطبايي و ايزتسو بر نظام‌واره‌بودن زبان ‌قرآن و تبيين استقلال معناشناختي قرآن و پيوند معنايي ميان آيات است. به‌طوري كه فهم آيات قرآن را بيش از همه به خود متن قرآن و شواهد درون‌متني وابسته مي‌دانند و معتقد به تأثير محوري پاراديم توحيدي در فهم گفتمان قرآن و ارتباط اندراجي معاني واژگان در متن هستند؛ گرچه كميت و كيفيت بهره‌گيري از اين مباني مشترك نزد آنان متفاوت است. ايشان در حوزۀ ادبي وزبان‌شناسي نيز ضمن تأكيد بر اعجاز بلاغي قرآن، از بافت درونيِ سخن و روابط بينامتني در كشف مراد خداوند بهره مي‌گيرند و به‌صورت ضمني انسجام و جهان‌بيني زباني قرآن را اثبات مي‌كنند.