نقش دشمنان طبيعي در مهار جمعيت سفيدبالك توت (Hem.: Aleyrodidae) Aleuroclava jasmini sensu lato در فضاي سبز شهر تهران

The role of natural enemies in control of the mulberry whitefly population (Hem., Aleyrodidae) in Tehran green spaces

پس از گزارش سفيدبالك توت Aleuroclava jasmini sensu lato (Hem.: Aleyrodidae) در تابستان 1393 از فضاي سبز شهر تهران، ادامۀ فعاليت شديد و طغياني اين آفت روي درختان توت معابر و ساير ميزبان‌هاي گياهي، باعث ايجاد مزاحمت فيزيكي براي شهروندان شد. با تشكيل شبكۀ مراقبت سفيدبالك توت، ضمن ارائه راهكارهاي مديريت غيرشيميايي، دشمنان طبيعي اين آفت شناسايي و روند تغييرات جمعيت ميزبان و زنبورهاي پارازيتوئيد آن طي سال‌هاي 1398– 1396 تعيين شد. در بين 19 گونۀ دشمنان طبيعي سفيدبالك توت كه از راسته‌ها و خانواده‌هاي مختلف حشرات و كنه‌ها در تهران جمع‌آوري شد، دو گونه زنبور پارازيتوئيد از خانواده Aphelinidae به نام‌هاي Encarsia strenua (Silvestri) و Eretmocerus sp. nr trialeurodis Hayat، شناسايي شد. بررسي تغييرات جمعيت مراحل نابالغ و حشرات كامل سفيدبالك به‌همراه پايش زمان و محل دقيق حضور و فعاليت زنبورهاي پارازيتوئيد اين آفت طي پنج سال اخير، نشان داد كه در سال 1398 جمعيت سفيدبالك توت با فعاليت دشمنان طبيعي، به‌ويژه اين دو گونه زنبور پارازيتوئيد حداكثر با ايجاد 16/71 و 4/45 درصد پارازيتيسم به‌ترتيب روي درختان توت و زيتون، جمعيت اين آفت مهار شده و به يك تعادل طبيعي رسيده است. به‌علاوه، نتايج نشان داد كه درختان زيتون داراي نقش مهمي در حفظ جمعيت پارازيتوئيدهاي اين سفيدبالك در فصل خزان درختان توت مي‌باشند. به همين دليل، در بوم‌سامانه‌هاي فضاي سبز شهري، اجتناب از كاربرد آفت‌كش‌هاي شيميايي در پايداري تعادل طبيعي و حفظ تنوع زيستي عوامل كنترل بيولوژيك، بسيار مورد تاكيد مي‌باشد.

In the summer of 2014, the outbreak of Aleuroclava jasmini sensu lato (Hem., Aleyrodidae) on white mulberry trees in the urban green spaces of Tehran caused a disturbance for the citizens in the parks and streets. By formation of the monitoring and surveillance network, while providing non–chemical strategies for mulberry whitefly management, the natural enemies of this pest were identified. Later, the trend of changes in the host and its parasitoid populations was determined during 2017–2019. Among the 19 species of natural enemies of the mulberry whitefly collected from different orders and families of insects and mites, two species of parasitoid were identified as Encarsia strenua (Silvestri) and Eretmocerus sp. nr trialeurodis Hayat (Hym., Aphelinidae). The study of immature stages and adult whitefly population and monitoring the exact time and place of presence and activity of parasitoids of the pest, showed that during the last five years, the population of mulberry whitefly has been inhibited by forming a natural balance and 71.16 and 45.4% parasitism on mulberry and olive trees, respectively. Meanwhile, olive trees play an important role in maintaining the parasitoid population of this whitefly in autumn and winter. Therefore, in urban green space ecosystems, the avoidance of using chemical pesticides is highly emphasized for the preservation and sustainability of predators and parasitoids.