كلان‌داده‌ها و گذار پارادايمي در پژوهش‌هاي اجتماعي

Big data and paradigm shift in social science research

اتوپياي موعود مدرنيسم، محقق نشد و انسان ناكام از تحقق آرمان‌هاي عصر مدرنيسم، دست به خلق جهاني به موازات جهان طبيعي زد. ماحصل زندگي انسان در اين جهان موازي مجازي، توليد مستمر ميلياردها ردپاي ديجيتالي در كسري از ثانيه و ظهور كلان‌داده‌ها است. در پي تحول پديدآمده در زندگي اجتماعي انسان و تحولاتي كه در نتيجه ظهور كلان‌داده در سطح دسترسي پژوهشگران به واقعيت‌هاي پيچيده و رابطه‌اي اجتماعي به وجود آمده است، دانش و مهارت‌هاي پژوهش اجتماعي نيز نيازمند تحول و بازنگري است. يكي از دشوارترين پرسش‌هاي مطرح‌شده در جامعه علمي كنوني اين است كه كلان‌داده تا چه حد مباني روش‌شناسي پژوهش علمي و فراتر از آن، علم بشري را متحول مي‌سازد؟ آيا در آستانه وقوع يك گذار پارادايمي در علوم اجتماعي قرار داريم؟ آيا نظريه به عنوان سنگ بناي نظام علم مدرن، به پايان راه خود رسيده است؟ نگارندگان در پي پاسخگويي به دو پرسش بنيادين مطرح‌شده، ابتدا با بررسي عميق و مرور سيستماتيك مدارك علمي، كه در بازه زماني 2009 تا 2021 منتشر شده‍اند، با رويكردي فرارشته‌اي، ديدگاه‌ها و استدلال‌هاي گاه متعارض انديشمندان حوزه‌هاي فلسفه علم، علوم داده و شاخه‌هاي مختلف علوم اجتماعي را مورد مطالعه و كنكاش قرار داده‌اند و پس از آن با خوانش انتقادي و تحليل متون منتخب، ضمن رد ادعاي بي‌نيازي علم مبتني بر كلان‌داده از نظريه، نتيجه مي‌گيرند كلان‌داده آغازگر يك گذار پارادايمي در علم و پژوهش اجتماعي است.

The utopia promised by the modern age has not arrived, man, as a response to his failure in realizing modernism's ideals, attempted to create a parallel virtual world. Living in this virtual parallel world resulted in creation of billions of digital footprints in a fraction of a second and the emergence of Big Data. Following the transformation in human social life and social researchers' better access to complex social realities in the presence of Big Data, a fundamental shift in the current social research landscape is required. One of the biggest concerns of today's scientific community is revolving around this shift, they wonder to what degree the traditional scientific method might still be relevant in the era of Big Data. Are we on the verge of a paradigm shift in social science? Has theory, as the building block of the modern science, reached its end? This study seeks to answer these two fundamental questions with an interdisciplinary approach in mind, through systematic review of scientific documents published in the period of 2009-2021, several relevant studies across the philosophy of science and data and social science disciplines have been identified and reviewed. After critically reviewing the ongoing scholarly debate, this study argues against the claim that Big Data is the end of theory in science and conclude that Big Data inherently transforms social science research and a transition to a new paradigm is under way.