شناسايي پيشرانهاي اصلي توسعۀ شهري با استفاده از رويكرد آينده نگاري (مطالعۀ موردي: كلانشهر تهران)

Identify the Main Drivers of Urban Development Using a Future Studies Approach (Case study: Tehran)

امروزه نگاه متفاوت به آينده باعث شده كه انسان هوشمند به دنبال يافتن آينده نباشد، بلكه با بهره گيري از ابزارهاي گوناگون آيندۀ مطلوب خود را بسازد. آينده پژوهي به عنوان رشته اي نوظهور، در دهه هاي اخير بهشدت مورد توجه محافل دولتي، دانشگاهي و بنگاههاي اقتصادي قرار گرفته است و در حال حاضر دستاوردهاي آينده پژوهان نقش مهمي در تصميم سازي حكومتها، نهادها و شركتهاي خصوصي ايفا ميكند. پژوهش حاضر با بهره گيري از تكنيك تحليل اثرات متقابل كه يكي از روشهاي متداول و مورد پذيرش آينده نگاري است و با استفاده از نرم افزار مي كمك به شناسايي پيشرانهاي اصلي توسعۀ شهري كالنشهر تهران پرداخته است. به اينمنظور، ابتدا با مطالعۀ منابع كتابخانه اي داخلي و خارجي، تمام عوامل مؤثر بر توسعۀ شهر تهران بررسي شد و پس از تهيۀ ليستي از اين عوامل، در جلسات مصاحبه با صاحبنظران، يافته هاي پژوهش تكميل شده و مبتني بر آنها پرسشنامه تدوين شده و فرايند نظرسنجي آغاز شد. در نهايت، به كمك نرم افزار )MicMac )و با روش تحليل اثرات متقابل، دادهها تحليل و سناريوهاي پژوهش ارائه شدند. نتايج به دست آمده از اجراي مدل بيانگر اين است كه كلانشهر تهران سيستمي ناپايدار است و در صفحۀ پراكندگي هشت دسته )عوامل تأثيرگذار، دووجهي، تأثيرپذير و مستقل( قابل شناسايي هستند. در نهايت، از ميان 51 عامل بررسيشده پس از بررسي ميزان و چگونگي تأثيرگذاري اين عوامل بر يكديگر و بر وضعيت آيندۀ كلانشهر تهران با روشهاي مستقيم. غيرمستقيم 12 عامل كليدي )مديريت يكپارچۀ شهري، وضعيت اقتصادي، فقر، حكمروايي خوب شهري، عدالت اجتماعي و فضايي، امنيت، بيكاري، تحريم، اقتصاد متنوع، مشاركت، مسئوليت پذيري شهروندان، ارتقاي آموزش و فرهنگ( بيشترين نقش را در وضعيت آيندۀ توسعه و شكوفايي كلانشهر تهران دارند، انتخاب شدند.

Futurism as an emerging discipline has received a great deal of attention in recent decades from governments, academia, and businesses, and the achievements of futurists are now very important in the decision-making of governments, institutions, and private companies.The present study, by studying the resources of domestic and foreign libraries, examined all the factors affecting the development of Tehran and after preparing a list of these factors, in interviews with experts, the research findings were completed and based on them a questionnaire was developed and the process The poll begins. Finally, using software (MicMac) and interaction analysis method, data were analyzed and research scenarios were presented. According to the research findings, according to the results of Mick Mac, four factors of integrated urban management, economic situation, poverty and good urban governance were identified as the first four factors influencing the system. According to the score of direct and indirect influence of 51 factors, finally the first 12 factors affecting the future of Tehran metropolis development were selected to determine the final uncertainties and were scored according to the importance and predictability. an‎d the drivers that had the most uncertainty in the future development of Tehran in order to present future scenarios of Tehran development were identified that the three variables of integrated urban management, economic status and poverty were selected as the most influential variables and uncertainty.