تاثير سد بار بر آبخوان دشت نيشابور در بهره‌برداري تلفيقي از منابع آب سطحي و زيرزميني

Effect of Bar Dam On Neyshabur Aquifer in Conjunctive Use of Surface and Groundwater Resources

سدسازي يكي از متداول‌ترين برنامه‌هاي توسعه بهره‌برداري از منابع آب است كه با تغيير در چرخه هيدرولوژي از چالش برانگيزترين مباحث مديريت منابع آب محسوب مي‌شود. در اين پژوهش با مدل‌سازي جريان آب زيرزميني آبخوان نيشابور توسط كد مادفلو در محيط نرم‌افزار GMS، تاثير بهره‌برداري تلفيقي از منابع آب سطحي و زيرزميني براي تامين آب شرب شهر نيشابور (آبگيري از سد بار و چاه‌هاي بهره‌برداري) در بخش‌هاي مختلف آبخوان ارزيابي شده است. بر پايه بيلان آبي تهيه شده براي چهار دوره آبگيري سد (1393 لغايت 1396) و مدل رياضي آبخوان، تشديد افت سطح آب‌زيرزميني حداكثر به ميزان 35/1 متر در آبخوان نيشابور به وقوع پيوسته است. همچنين در صورت انتقال آب براي مصرف شرب شهر نيشابور و كاهش بهره‌برداري چاه‌هاي آب شرب، تخفيف شدت افت به ميزان 1/1 و 66/2 متر براي دو سناريوي: انتقال آب آبگيري شده (شرايط واقعي) و انتقال آب برابر با تخصيص مصوب رخ مي‌دهد. علاوه بر اين تشديد بالا آمدگي سطح آب زيرزميني در گستره شهري به ميزان 25/0 و 93/0 براي دو سناريوي مورد اشاره تحقق مي‌يابد. نتايج پژوهش نشان داد، ساخت سد بار تاثير قابل توجهي در تغييرات سطح آب‌زيرزميني در بخش‌هاي مختلف آبخوان دارد و دامنه تاثير با مدل‌سازي به خوبي قابل ارزيابي و پيش‌بيني است.

Dam construction is one of the most common development programs for the use of water resources, which is considered one of the most challenging topics in water resources management due to changes in the hydrological cycle. In this study, by modeling the Neyshabur aquifer using GMS software, the effects of conjunctive use of surface water and groundwater resources for drinking water supply in Neyshabur city (water intake of dam and exploitation wells) have been evaluated in different parts of the aquifer. The results show that based on the water balance prepared for the four periods of dam intake (from 2014 to 2017) and the mathematical model of the aquifer, the intensification of groundwater level drop occurred up to 1.35m in the Neyshabur aquifer. Moreover, in the case of transferring water for drinking in Neyshabur city and reducing the exploitation of drinking water wells ,reduction of drop intensity between 1.1 and 2.66 m will be observed for two scenarios, namely water transfer based on water intake and approved allocation. In addition, the intensification of groundwater level rise in the urban area will be realized by 0.25 and 0.93 m for the two mentioned scenarios, respectively. The results of research reveald, Bar dam construction has significant impact on water table fluctuations in parts of aquifer and range of impact can be well assessed and predicted by modeling.