بررسي سامانه نياز آب در تعيين مقدار واقعي آب آبياري گياه بادام زميني بر اساس حل معكوس تابع توليد عملكرد در شرايط تنش آبي

Investigation of water requirement system in determining the actual amount of irrigation water of peanut plant based on inverse solution of yield function under water stress conditions

برآورد نياز آبي و تعيين مقدار واقعي آب، از مهم‌ترين عوامل در مديريت منابع آب كشاورزي و از الزامات هر طرح آبياري مي-باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسي سامانه نياز آب در تعيين مقدار واقعي آب آبياري گياه بادام‌زميني بر اساس حل معكوس تابع توليد عملكرد در شرايط تنش آبي در دو سال زراعي 1396 و 1397 در استان گيلان انجام شد. طرح آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجراء گرديد. عامل اصلي مديريت آبياري شامل ديم و 40، 60 ، 80، 100 درصد تأمين نياز آبي و تيمار فرعي شامل دو رقم بادام زميني گيل و جنوبي بود. نتايج نشان داد كه بيشترين تبخير-تعرق در تأمين 100 درصد نياز آبي در سال‌هاي 96 و 97 در رقم جنوبي ترتيب 7/446 و 1/524 ميلي‌متر و در رقم گيل به‌ترتيب 5/438 و 9/521 ميلي‌متر بود و در مقادير اندازه‌گيري شده و تخمين زده شده نياز آبياري توسط سامانه نياز آب، مقدار ضريب تبيين در رقم جنوبي و گيل به ترتيب 65/0 و 64/0، ريشه ميانگين مربعات خطا براي رقم جنوبي و گيل به ترتيب 60/52 و 24/52 و ميانگين انحراف خطا به ترتيب 53/15 و 03/15 بود. شاخص توافق و ضريب كارايي مدل در سال‌هاي 96 و 97 براي رقم جنوبي به ترتيب 95/0 و 75/0 و براي رقم گيل به ترتيب 95/0 و 76/0 بود. با توجه به نتايج و شاخص‌هاي آماري موجود، سامانه نياز آب برآوردي منطقي از مقدار واقعي آب آبياري در دو رقم بادام‌زميني ارائه نمود.

Estimating water requirement and determining the actual amount of water is one of the most important factors in the management of agricultural water resources and one of the requirements of any irrigation project. The present study was conducted to investigate the water requirement system in determining the actual amount of peanut irrigation water based on the inverse solution of yield function under water stress in two crop years 2017 and 2018 in Guilan province. The experimental design was performed in the form of split plots in a randomized complete block design with three replications. The main factor of irrigation management included rainfed and 40, 60, 80, 100% Water requirement supply and sub treatment included two cultivars of peanut Guil and Jonobi. The results showed that the highest evapotranspiration in supplying 100% of water requirement in 2017 and 2018 was 446.7 and 524.1 mm in the Jonobi cultivar and 438.5 and 521.9 mm in the Guil cultivar, respectively. in the measured and estimated values of irrigation need by the water requirement system, the values of the coefficient of determination in the Jonobi and Guil cultivars are 0.65 and 0.64 respectively, and the root mean square error for Jonobi and Guil cultivars were 52.60 and 52.24, respectively, and the mean error deviation was 15.53 and 15.03, respectively. The agreement Wilmot index and efficiency coefficient of the model in 2017 and 2018 were 0.95 and 0.75 for the Jonobi cultivar and 0.95 and 0.76 for the Guil cultivar, respectively. According to the available results and statistical indicators, the water demand system provided a reasonable estimate of the actual amount of irrigation water in two peanut cultivars.