نقش شركت نفت انگليس و ايران در شكل گيري ساختار فضاي شهري شركت شهرآبادان ( از تأسيس پالايشگاه آبادان تا نهضت ملي شدن صنعت نفت 1330 – 1291 ش )

The role of the Anglo-Iranian oil company in the formation of the urban space structure of the Abadan city company (From the establishment of Abadan Refinery to the nationalization movement of the oil industry in 1291-1330)

با واگذاري امتيازنامه ي نفت به ويليام ناكس دارسي در سال 1280/1901م و در پي آن اكتشاف نفت در مسجدسليمان درخرداد ماه 1287ش/1908م و تأسيس پالايشگاه آبادان درسال 1291ش/1912م زمينه ي اشتغال و مهاجرت نيروي كار از خارج و داخل به آبادان را فراهم نمود . مديران شركت نفت انگليس و ايران براي اسكان اين مهاجران اقدام به شهرك سازي نمودند كه نتيجه ي آن شكل گيري شركت شهر آبادان توسط طراحان و معماران شركت نفت انگليس و ايران مطابق با آخرين دستاوردهاي شهرسازي بود . پژوهش پيش رو با تلفيق روش توصيفي – تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي و اسناد و منابع دست اول تاريخي و تحقيقات جديد در پي پاسخي به اين سؤال است كه شركت نفت انگليس و ايران چه نقشي در شكل گيري ساختار فضايي شركت شهر صنعتي آبادان داشته است ؟ يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه شركت شهر آبادان موجوديت ، شكل گيري و توسعه ي خود را مرهون پالايشگاه آبادان است.شكل گيري كالبد فضايي شركت شهر آبادان بر چهار شاخص؛ تفكيك و جداسازي محلات از يكديگر، طراحي شهر به شكل خطي( طولي)، طراحي به شكل شطرنجي و شعاعي و طراحي بر اساس ايده باغ شهر مبتني بود. برهمين اساس در اين پژوهش سعي شده است نقش شركت نفت انگليس و ايران در تكوين و توسعه ي كالبد شهري شركت شهر صنعتي آبادان از تأسيس پالايشگاه تا ملي شدن صنعت نفت مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد .

With the transfer of the oil concession to William Knox Darcy in 1901/1280, followed by the discovery of oil in Masjed Suleiman in Khordad in 1908/1287 and the establishment of the Abadan refinery in 1912/1291, employment and migration of labor from abroad and inside to Abadan was provided. British and Iranian oil company managers built a settlement to accommodate these immigrants, and the result was the formation of the city of Abadan by designers and architects of the British and Iranian oil company in accordance with the latest urban development achievements. The upcoming research by combining the descriptive-analytical method and by using library sources and documents and first-hand sources and new research is looking for an answer to the question of what is the role of Anglo-Iranian Oil Company in the formation of the spatial structure of Abadan Industrial City? The findings of the research indicate that Abadan City Company owes its existence, formation and development to the discovery of oil and the establishment of Abadan Refinery. The formation of the space body of the city of Abadan was based on four indicators; The separation of neighborhoods from each other, the design of the city in a linear (longitudinal) form, the design in a checkered and radial form, and the design was based on the idea of the city garden. Based on this, in this research, the role of British and Iranian oil company in the formation and development of the urban body of Abadan Industrial City from the establishment of the refinery to the nationalization of the oil industry has been investigated and evaluated.