بررسي تغييرات صفات مورفوفيزيولوژيكي و اسانس گياه دارويي نعنا فلفلي (Mentha piperita L.) تحت مديريت‌هاي مختلف آبياري

Evaluation of changes in morpho-physiological traits and essential oil of peppermint (Mentha piperita L.) under different irrigation managements

يكي از روش‌هاي افزايش بازده مصرف آب، اعمال مديريت كم آبياري بر اساس شناخت آثار تنش مي‌باشد. به‌منظور بررسي اثر روش‌هاي مختلف كم‌آبياري بر خواص رشدي و فيزيولوژيكي گياه دارويي نعنا فلفلي پژوهشي در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح كاملاً تصادفي اجرا گرديد. تيمارهاي كم آبياري شامل تيمار آبياري كامل (Full Irrigation)، كم‌آبياري به ميزان 50 درصد (Deficit Irrigation50%)، آبياري بخشي ريشه ثابت (Fixed Partial Rootzone Drying) و آبياري بخشي ريشه متناوب (Alternate Partial Rootzone Drying) بود. نتايج تحقيق نشان داد كه در صفت تعداد برگ بيشترين (173 عدد) و كمترين (140 عدد) مقدار به ترتيب در تيمارهاي آبياري كامل (FI) و كم‌آبياري به ميزان 50 (DI50%) درصد مشاهده شد. در صفت هدايت روزنه‌اي بيشترين مقدار (3/39 ميلي مول بر مترمربع در ثانيه) در تيمار كم‌آبياري به ميزان 50 درصد (DI50%) و كمترين مقدار (3/31 ميلي مول بر مترمربع در ثانيه) نيز در تيمار آبياري كامل مشاهده شد. در شاخص سبزينگي، نشت الكتروليت، RWC، اسانس و پرولين بيشترين مقدار به ترتيب 7/53، 27/48 درصد، 3/55 درصد، 58/1 درصد و 50/2 ميليگرم در ليتر در تيمار آبياري بخشي ريشه ثابت (FPRD) و كمترين مقدار براي شاخص سبزينگي (5/41)، نشت الكتروليت (72/35 درصد)، درصد اسانس (14/1 درصد) و پرولين (23/1 ميليگرم در ليتر) در تيمار آبياري كامل (FI) به دست آمد. همچنين بيشترين عملكرد اسانس در تيمار آبياري كامل (FI) به دست آمد و در ساير تيمارها اختلاف معنيداري مشاهده نشد. به‌طوركلي، با عنايت به بحران آبي موجود در كشور و قبول كاهش عملكرد در مواد مؤثره گياه، تيمار APRD جهت آبياري اين گياه در شرايط گلخانه‌اي توصيه مي‌گردد.

The current limitations in water resources necessitate the adoption of strategies to increase water use efficiency (WUE) and improve the active ingredients of medicinal plants, which requires increasing WUE to produce more crops per unit of consumed water. A method to increase WUE is to apply deficit irrigation (DI) management based on the identification of stress consequences. The effect of different DI methods on the growth and physiological properties of peppermint was investigated in a completely randomized experimental design based on potted planting with three replications in the research greenhouse of Ferdowsi University in 2017-2018. DI treatments were Full Irrigation (FI), DI 50%, Fixed Partial Rootzone Drying (FPRD), and Alternate Partial Rootzone Drying (APRD). The results indicated that the highest (173) and the lowest (140) numbers of leaves belonged to FI and (DI 50%) treatments, respectively. DI 50% and FI treatments presented the highest (39.3 mmol/m2/s) and the lowest (31.3 mmol/m2/s) values of stomatal conductance. The highest values of greenness index (GI, 53.7), electrolyte leakage (48.27%), relative water content (RWC, 55.3%), essential oil (1.58%), and proline content (2.50 mg/l) were obtained in the FPRD treatment. The lowest corresponding values ​​of GI (41.5), electrolyte leakage (35.72%), essential oil (1.14%), and proline content (1.23 mg/l) were recorded in the FI treatment. Essential oil yield was uppermost in the FI treatment and no significant difference was detected in the other treatments. Altogether, given the water crisis in Iran and the reduced yield of the active ingredients of the plant, the APRD treatment is recommended for the irrigation of this plant in greenhouse conditions.