مقايسة تأثير استفاده از روش تدريس معكوس با روش تدريس سنتي در يادگيري و خودكارآمدي تحصيلي درس فارسي

پيشينه و اهداف: روش‌هاي تدريس فناورانه در دنياي امروز، از قبيل تدريس معكوس، به‌عنوان يك بخش مهم و جدايي‌ناپذير از مجموعه فعاليت‌هاي ياددهي يادگيري، فرصت‌هاي منحصر به فردي براي معلمان جهت تدريس بهتر و به‌كارگيري شيوه‌هاي مختلف آموزشي براي يادگيري بيشتر و متناسب با نياز هركدام از دانش‌آموزان ايجاد كرده است، مطالعه حاضر با هدف مقايسة تأثير استفاده از دو روش تدريس معكوس و روش تدريس سنتي بر ميزان يادگيري و خودكارآمدي تحصيلي درس فارسي دانش‌آموزان پايه دوم ابتدايي انجام شد.روش‌ها‌: اين پژوهش به لحاظ هدف كاربردي و از حيث ماهيت از نوع طرح‌هاي نيمه تجربي با پيش‌آزمون و پس‌آزمون است. جامعه آماري شامل كليه دانش‌آموزان دختر پايه دوم ابتدايي منطقه 4 شهر تهران در سال تحصيلي 9897 است. نمونه‌گيري به‌صورت تصادفي خوشه‌اي چندمرحله‌اي انجام گرفت. دو كلاس به‌عنوان نمونه تحقيق به تعداد 25 نفر و 35 نفرانتخاب شد، از تمامي دانش‌آموزان هر دو كلاس، پيش آزمون بعمل آمد، سپس دانش‌آموزان در دو كلاس به صورت همگن توزيع شدند، در يكي از كلاس ها درس فارسي به روش تدريس معكوس (يك رويكرد تدريس پيشرفته و مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات) و در كلاس ديگر درس به روش سنتي (تدريس به شيوه معمول سخنراني و پرسش و پاسخ) آموزش داده شد و سپس پس آزمون گرفته شد، نكته قابل ذكر آن است كه تمامي دانش‌آموزاني كه در كلاس به شيوه تدريس معكوس قرار گرفتند، حداقل يك وسيله الكترونيكي از قبيل تبلت، گوشي تلفن همراه، دستگاه پخش دي وي دي يا سي دي، كامپيوتر و غيره در منزل داشتند تا فيلم‌ها را توسط آنها تماشا كرده و بازخورد آن را روز بعد به كلاس آورند. ابزار گردآوري داده‌ها جهت بررسي ميزان يادگيري درس فارسي شامل پرسش‌نامه پيشرفت تحصيلي محقق ساخته درخصوص درس فارسي دوم دبستان بود، همچنين ابزار گردآوري داده‌ها جهت سنجش خودكارآمدي دانش‌آموزان پرسش‌نامه استاندارد خودكارآمدي تحصيلي (MJSES) بود كه روايي محتوايي آن توسط دوازده نفر از متخصصان تعليم و تربيت مورد تأييد قرار گرفت، همچنين  پايايي هر دو ابزار نيز با آزمون هاي آماري مورد بررسي و تائيد قرار گرفت.يافته‌ها: نتايج آزمون تحليل كواريانس نشان داد كه روش تدريس معكوس بر ميزان يادگيري و خودكارآمدي دانش‌آموزان پايه دوم ابتدايي گروه آزمايش تأثير مثبت دارد. به‌گونه‌اي كه ميزان يادگيري و خودكارآمدي در دانش‌آموزاني كه با استفاده از روش تدريس معكوس، درس فارسي دوم دبستان را يادگرفته اند، نسبت به دانش‌آموزاني كه به مطالعه درس فارسي با شيوه‌هاي سنتي و پرسش  وپاسخ پرداخته‌اند بالاتر بوده است.نتيجه‌گيري: استفاده از روش تدريس معكوس به‌عنوان يك روش تدريس فناورانه نوين بيش از روش سنتي مي تواند منجر به تقويت يادگيري فرد شده و احساس خودكارآمدي را در شاگردان افزايش دهد؛ زيرا قبل از شروع كلاس درس يادگيرنده از طريق درگيري با محتواي درس فعالانه مي آموزد و در حين شركت در كلاس درس نيز با آمادگي بيشتري وارد كلاس مي‌شود و آمادگي قبلي او موجب يادگيري عميق‌تر و احساس كارآمدي مي‌شود؛ بنابراين پيشنهاد مي‌شود استفاده از اين روش تدريس فناورانه به ويژه در زمان پاندمي كرونا كه شركت در كلاس‌هاي حضوري محدود شده است، به‌منظور عمق بخشيدن به تجربيات يادگيري شاگردان در يادگيري زبان فارسي، در دستور كار آموزش و پرورش قرار گيرد.