گفتمان ‌عشق‌ايده‌آل‌گرا با عشق‌ واقعي در رمانس اميرارسلان

مهم ترين ‌محور رمانس‌ عام، عشق در پيوند با جنگ است. اشخاص، با توجّه به نقشي كه در رمانس‌ها دارند در ارتباط با اين‌ مقوله معنا مي‌يابند: يا جفاطلب يا جفاپيشه. در كشاكش عشق‌هاي ‌رمانسي، كاركرد سازه‌هاي ‌قصه از اهميتي‌ ويژه برخورداراست. در اين ‌مقاله، كوشش‌ مي‌شود پس ‌از ارائه‌ تعريفي از دو نوع‌ عشق ‌ايده‌آل‌ و واقعي در رمانس‌هاي ‌عام‌ فارسي، نقش و جايگاه اشخاص، نشانه‌هاي ‌مربوط به‌ گفتمان ‌عشق در قصه اميرارسلان نامدار (1309 هـ .ق) در پيوند با جامعه‌ و ذهنيت‌ پردازندگان ‌اثر و مخاطبين بررسي‌گردد. حاصل ‌كار نشان‌مي‌دهد كه تغيير بافت‌‌ مخاطبان ‌قصه به‌ مخاطب ‌خاص، همچون ‌ناصرالدّين‌شاه و دخترش ‌فخرالدّوله، در كنار تحوّلات‌ اجتماعي ‌عصر قاجار و حركت از نگاه ‌جمع‌گرا به ‌ذهنيتي ‌فردگرا‌، قصه را به ‌متني دوسويه تبديل‌ساخته‌است. از اين‌ رو، نقش‌ اشخاص و نشانه‌هاي مربوط‌ به‌ عشق نيز در ميانه گفتماني ‌ايده‌آل‌گرا و واقع‌گرا در حركت است. در اين‌ گفتمان، رابطه ميان عاشق و معشوق، آنچه ‌هست كشاكشي ‌است ميان نقش‌هاي ‌اسطوره‌اي و زيسته و رويارويي‌ آرمان و واقعيت. نمادها نيز درپيوند با گفتمان ‌عشق از تصاوير دوگانه و در حال ‌گذار ميان نمونه‌هاي بنيادين و امروزي برخوردارند.