نقش سؤال راوي در ابهام‌زدايي و ابهام‌افزايي احاديث فقهي

از عوامل مهم و تأثيرگذار در فهم درست احاديث فقهي به‌خصوص نوع إفتايي آن، سؤال راوي است. بدون شك، صدور روايات معصومانb براساس عرف اهل محاوره بوده‌است، ازاين‌رو گاهي حديث بدون ملاحظۀ پرسش راوي به‌كلي نا‌مفهوم است يا در فهم آن ترديد وجود دارد. مطالعۀ سؤال‌هاي راويان در رفع اين‌گونه ابهامات كمك شاياني مي‌كند. در مواردي پرسش راوي خود مانعي بر سر راه استنباط بوده‌است. از ديرباز فقيهان شيعه راهكارهايي جهت رفع برخي ابهامات ناشي از سؤال راوي ارائه داده‌اند.اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي مي‌كوشد تا براساسِ واكنشي كه فقها در مواجهه با پرسش راوي داشته‌اند، نقش برجستۀ سؤال راوي در ابهام‌زدايي و احياناً ابهام‌افزايي را به‌دقت مورد مطالعه قرار دهد.ملاحظۀ مثال‌هاي مذكور در سؤال راوي، توجه به نوع پرسش‌هاي يك باب و دقت در برخي كليد‌واژه‌ها كه در ضمن سؤال راوي آمده‌است، از مهم‌ترين روش‌هاي به‌كار‌گيري پرسش راوي در رفع ابهام بوده‌است و تكرار سؤال و تعدد سؤال و ذكر سبب به همراه سؤال از موارد ابهام‌افزايي سؤال راوي به‌شمار مي‌آيد.مقارنه بين احاديث هم‌مضمون، ملاحظۀ دسته‌بندي اصحاب حديث و التفات به شخصيت و موقعيت راوي از مهم‌ترين راهكارهايي است كه به‌كمك آن مي‌توان ابهامات نشأت‌گرفته از سؤال راوي را رفع كرد.