ارزيابي فقهي و اقتصادي انتشار صكوك اجاره به شرط تمليك مبتني بر سهام

Jurisprudential and Economic Evaluation of Issuing Ijarah Sukuk on condition of ownership Based on Equity

انتشار اوراق اجاره به شرط تمليك مبتني بر سهام از دستاوردهاي بازار سرمايه در سال‌هاي اخير بوده و نسل دوم اوراق اجاره و مبتني بر دارايي‌هاي مالي است. اين اوراق از اين جهت داراي اهميت است كه دارايي‌پايه آن شفاف و قابل مبادله در بازار است و قيمت آن به صورت مستمر قابل اندازه‌گيري مي‌باشد. لذا دارندگان اوراق بايد بتوانند از مهم‌ترين حقوق مالكيتي خود يعني واگذاري اوراق به قيمت روز بهره‌مند شوند. اما آنچه در طراحي و بكارگيري اين اوراق مشاهده مي‌شود اين است كه نه تنها تفاوتي در قيمت‌گذاري و فرايند مبادله اين اوراق با اوراق صكوك معمولي وجود ندارد بلكه ابهاماتي به جهت فقهي و اقتصادي وجود دارد كه مي‌بايست ارزيابي گردد. ثابت درنظرگرفتن نرخ سود و دسته‌بندي منافع بر اساس انتقال يا عدم انتقال آن به مستأجر، از جمله مهم‌ترين چالش‌هاي اين نوع از اوراق اجاره است. ماهيت دارايي‌هاي باني نيز از ديگر چالش‌ها مي‌باشد. لذا با توجه به اهميت و جايگاه اين اوراق، اين مقاله با استفاده از روش كتابخانه‌اي و مراجعه به مطالعات مشابه، به ارائه چالش‌ها و ارزيابي فقهي و اقتصادي انتشار اوراق مي‌پردازد. طبق ارزيابي، نرخ سود اين اوراق براي انواع و اقسام سهام ثابت نمي‌باشد بلكه لازم است تا متناسب با عائدي سهام تعيين شود. سود تقسيمي سهام مورد اجاره، از جمله مهم‌ترين منافعي است كه به مستأجر منتقل مي‌شود و مابقي منافع حائز اهميت از جمله سود ناشي از نوسان قيمت سهم، در اختيار موجر باقي خواهد ماند و توافق بدون قيد و شرط جهت انتقال منافع نيز جائز نمي‌باشد. ر نهايت ميتوان انتشار اين اور اق با در نظرگرفتن ملاحظات فقهي و اقتصادي به الگوي مطلوب كشور نزديكتر بوده و مطابقت بيشتري با اقتداد اسلامي نيز خواه داشت.

The issuance of Ijarah Sukuk on condition of ownership based on equity is one of the achievements of the capital market in recent years, and the second generation of Ijarah Sukuk and based on financial assets. These sukuk are important because their underlying assets are transparent and tradable in the market, and their price can be measured continuously. Therefore, sukuk holders should be able to benefit from their most important property rights, namely the transfer of sukuk at the current price. but, what can be seen in the design and use of these sukuk is that not only is there no difference in the pricing and trade in process of these sukuk with ordinary Ijarah sukuk, but there are also jurisprudential and economic ambiguities in these sukuk that must be evaluated. Considering the fixed interest rate and classifying benefits based on whether or not they are transferred to the lessee is one of the most important challenges of this type of Ijarah Sukuk. The nature of sponsored assets is another challenges. Therefore, considering the importance and position of this type of Ijarah Sukuk, this article presents the challenges and jurisprudential and economic evaluation of the issuance of these sukuk by using the library method and referring to similar studies. According to the evaluation, the interest rate of these sukuk is not fixed for different types of stocks, but it is necessary to determine it in proportion to the earnings of stocks. Dividends on leased shares are among the most important benefits transferred to the lessee, and the rest of the significant benefits, including dividends, remain with the lessor, and an unconditional agreement to transfer the benefits is not permissible. Finally, it can be pointed out that the issuance of these sukuk, taking into account the jurisprudential and economic considerations, is closer to the desirable model of the country and will be more in line with the Islamic economics.