قابليت دادخواهي حق مسكن در نظام بين‌المللي حقوق بشر و حقوق ايران

The Justiciability of the Right to Housing in International Human Rights law and the Iranian Legal System

برخورداري از مسكن مناسب از جمله نيازهاي اساسي بشر است كه تحقق ساير حقوق بدان وابسته است. ازاين‌رو در بسياري از اسناد ملي، منطقه‌اي و بين‌المللي حق مسكن شناسايي شده است. اما اين امر بايد مورد توجه قرار گيرد كه صرف برخورداري از يك حق به‌تنهايي كفايت نمي‌كند و ضمانت اجرا و همچنين حق اقامۀ دعوا براي برخورداري از آن حق هم اهميت دارد. ازاين‌رو اين مسئله مطرح است كه آيا حق مسكن قابليت دادخواهي در نظام حقوقي بين‌المللي و ملي را خواهد داشت. در نظام بين‌المللي حقوق بشر با تصويب پروتكل اختياري به ميثاق حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي (1966) در سال 2008 اين امر با رعايت ضوابط خاص و تفاسير كميتۀ محقق شده است؛ اما دولت جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان دولتي كه عضو ميثاق است و عضو پروتكل الحاقي بدان نيست، رويۀ خاص خود را خواهد داشت. در نتيجه اين پژوهش بر آن خواهد بود تا سيستم و رويۀ استناد و دادخواهي حق مسكن در نظام بين‌المللي حقوق بشر و نظام حقوقي ايران در موارد خاص را توصيف و تحليل كند.

Adequate housing is a basic human need on which the realization of other fundamental rights depends. The right to adequate housing has been recognized in many national, regional and international instruments. However, the mere recognition of a right does not suffice, and enforcement as well as the right of action are necessary. The issue raised is whether the right to housing is justiciable in international and national legal systems. In terms of international human rights law, this matter has been resolved with the adoption of the Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights in 2008. The government of the Islamic Republic of Iran is a member of the said covenant but not its additional protocol. As such, it will establish its own policies on this issue. The present study aims to evaluate the justiciability of the right to housing in international human rights law and Iran's legal system.