مفهوم پردازي نظري ابتسام در ادبيات عرفاني براي طراحي طنز رسانه‌اي

شادي از جمله موضوعاتي است كه در عرفان نظري و عملي بدان پرداخته شده و با مفاهيمي همچون فرح، سرور، تبسم، وجد، سماع و بهجت وجوه مختلف آن تعريف شده و در ادبيات تعليمي به لحاظ هنري مصداق‌هاي كاربردي آن در قالب طنز قابل مطالعه است. ابتسام به معناي لبخند زدن يا شكرخند از كلام ابن سينا در كتاب اشارات و تنبيهات اخذ شده، كه با مطالعۀ مفاهيم فرح، سرور و بهجت در نزد حكما و عرفاي اسلامي و نيز مطالعۀ مصداق‌هاي كاربردي آنها در ادبيات تعليمي عرفاني از منظر عرفان نظري، حالت بهجت نفس انساني است، كه به سبب ادراك حقيقت براي او حاصل مي‌شود و عارف بدان جهت بسّام است كه در حال ادراك حقيقت است. از منظر عرفان عملي ابتسام كاركردي اجتماعي دارد و عبارت است از بهجتي كه به هنگام يقظه به انسان دست مي‌دهد و شادي حاصل از آن، برخاسته از آگاهي به لحظه است و نه غفلت از لحظه. اين پژوهش با هدف مفهوم‌پردازي نظري طنز بر مبناي ادبيات عرفاني و با بهره‌گيري از روش اسنادي و كتابخانه‌اي در گردآوري داده‌ها و شيوۀ قياسي‌استقرايي در منطق استدلال، به مطالعۀ مفاهيم نظري مرتبط با طنز در ادبيات عرفاني مي‌پردازد. بر مبناي نظريۀ ابتسام، طنز رسانه‌اي از رهگذر آگاهي مخاطب، تبسم را موجب مي‌شود و چنين خنده اي در درون خود، تعليم، آموزش و آگاهي را در پي دارد.