تأملي بر ابعاد حقوقي ماليات بر نقل و انتقال قطعي املاك در ايران

Reflections on the Legal Aspects of Taxation on Transfer of Property in Iran

ماليات بر نقل و انتقال املاك هرچند از منظر اقتصادي-مالي مورد مداقة صاحب‌نظران قرار گرفته، اما ابعاد حقوقي آن نيازمند تأمل بيشتري است. قانون ماليات‌هاي مستقيم، ماليات يادشده را ذيل فصل «ماليات بر درآمد املاك» جاي داده، با وجود اين، ماهيت آن از نوع «ماليات مقطوع» است كه اين ماهيت، واجد آثار مثبتي در فرايند تشخيص ماليات خواهد بود. همچنين احراز انتقال ملك منوط به ثبت رسمي آن است، اما در موارد متعددي امكان قانوني اخذ ماليات از انتقالاتي كه به شكل عادي انجام مي‌گيرد نيز وجود دارد كه البته به احراز برخي شروط وابسته است. همچنين واگذاري قطعي املاك در قالب‌هاي حقوقي متنوعي صورت مي‌پذيرد، اعم از بيع، اجاره به شرط تمليك، صلح معوض، هبة معوض، معاوضه و... كه تشخيص ماليات آنها به موجب قانون معتبر درزمان «انتقال» صورت مي‌پذيرد. روش به‌كارگرفته‌شده در اين پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي است.

Although the property transfer tax has been studied from an economic-financial point of view, its legal aspects need further consideration. The Iranian Tax Code has categorized property transfer tax as a kind of income tax. However, a transfer tax could be considered a kind of lump-sum tax which can have positive effects on the tax assessment procedure. Verifying the transfer of property title is subject to its notarization and official registration. But in many cases there is a legal possibility of taxing transfers of property done through non-notarized conveyance deeds, which of course depends on the fulfillment of certain conditions. Also, the transfer of property can take place in various legal forms, including sale, rent on condition of ownership, settlement (solh) against consideration, gift (heba) against consideration, exchange, etc. the taxation of which is done under the law valid at the time of transfer. The method used in this research is descriptive-analytical.