پديد آورندگان :
وارث، حامد دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه مديريت بازرگاني , محمديان، ايوب دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه مديريت فناوري اطلاعات , حيدري دهوئي، جليل دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه مديريت صنعتي , خواجه ئيان، داتيس دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه مديريت بازرگاني , نبي زاده، نرگس دانشگاه تهران - پرديس البرز
كليدواژه :
الگو هاي مدل كسب وكار مدور (چرخشي) , چارچوب طبقه بندي , استراتژي , اقتصاد مدور
چكيده فارسي :
هدف: مدلهاي كسب‌وكار مدور، براي معضلات مدلهاي كسب‌وكار خطي فعلي، يعني توليد بيش‌ازحد پسماند و كمبود شديد منابع راه‌حل مناسبي هستند و براي كسب مزيت رقابتي، كسب منافع اقتصادي و كاهش آسيب به محيط‌زيست، فرصت‌هاي مناسبي براي كسب‌وكارها به وجود مي‌آورند. بهمنظور اجراي استراتژيهاي اقتصاد مدور در سطح كسب‌وكارها و ايجاد چارچوبي براي طراحي بهتر مدلهاي كسب‌وكار مدور، هدف اصلي اين پژوهش، ارائه چارچوبي براي شناسايي و طبقهبندي الگوهاي مدل كسب‌وكار مدور، همسو با راهبردهاي اقتصاد مدور است.
روش: در اين پژوهش، از روش كيفي فرا‌تركيب 7 مرحله‌اي ساندلوسكي و باروسو براي شناسايي الگوهاي مدل كسب‌وكار مدور و از روش طبقهبندي نيكرسون براي طبقهبندي الگوهاي مدل كسب‌وكار مدور استفاده شد.
يافته‌ها: يافته نخست اين پژوهش، دستيابي به فهرست جامع 29 الگوي مدل كسب‌وكار مدور همراه با نام الگو، تعريف و مصاديق است و يافتۀ بعدي آن، ارائه چارچوب طبقهبندي جامع و كامل الگوهاي مدل كسب‌وكار مدور، از منظر استراتژيهاي اقتصاد مدور است. در اين چارچوب 11 بُعد براي طبقهبندي 29 الگوي مدل كسب‌وكار شناسايي شد: 1. غيرماديسازي؛ 2. كارايي مصرف؛ 3. تأمين مدور؛ 4. توليد بهينه؛ 5. لجستيك معكوس و بهينه؛ 6. محصولات با عمر طولاني؛ 7. توسعۀ عمر مصرف محصولات و قطعات؛ 8. توسعۀ عمر مواد؛ 9. توسعۀ عمر منابع؛ 10. انجام‌دهندگان فعاليتها در شبكۀ ارزش مدور؛ 11. تسهيل‌كنندگان فعاليتها در شبكۀ ارزش مدور.
نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش مشخص كرد كه براي توسعه كسب‌وكارهاي مبتني بر اقتصاد مدور، چه نوع الگوهاي مدل كسب‌وكار مدوري وجود دارد. از سوي ديگر، ايجاد چارچوب طبقهبندي راهبردها و مدلهاي كسب‌وكار مدور نشان داد كه چگونه مي‌توان بين راهبردها و مدلهاي كسب‌وكار مدور، همسويي مناسبي ايجاد كرد. نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش، به شركت‌هايي كه قصد دارند در سطح كسب‌وكارشان از راهبردهاي اقتصاد مدور بهره ببرند يا آنها را پياده‌سازي كنند، كمك مي كند تا مدلهاي كسب‌وكار مدور مناسب را شناخته و به‌كار گيرند. شايان ذكر است كه راهبرد شبكۀ ارزش مدور و الگوهاي مدل كسب‌وكار مدور متناسب با آن كه بيانگر انواع شيوه‌هاي همكاري بين بازيگران شبكۀ ارزش مدور است، براي اولين بار در اين پژوهش معرفي شد.
چكيده لاتين :
Objective
Circular business models are a good solution to the problems of current linear business models that cause excessive waste generation and resource scarcity. They also provide a good opportunity for businesses to gain a competitive advantage, obtain economic benefits and reduce environmental damage. To implement circular economy strategies at the business level and create a framework for better design of circular business models, the purpose of this paper is to propose a framework for identifying and classifying circular business model patterns that align with circular economy strategies.
Methodology
In this research, a qualitative method was applied. Sandelowski and Barros 7-step meta-synthesis method was used to identify circular business models and Nickerson taxonomy development method was used to classify circular business model patterns.
Findings
This study drew up a comprehensive list of 29 circular business model patterns including their name, definition, and example(s). It also proposed a comprehensive taxonomy framework for circular business model patterns based on the circular economy strategies. Under this framework, 11 dimensions for classifying 29 business model patterns were identified, including patterns for 1) dematerialization, 2) consumption efficiency, 3) circular supplies, 4) optimal production, 5) reverse and optimal logistics, 6) long-life products, 7) extending the products and parts life cycle, 8) extending materials life cycle, 9) extending resource life cycle, 10) actors of main activities in the circular value network, and 11) facilitators of activities in the circular value network.
Conclusion
First, the current research identified various types of circular business model patterns for the development of businesses based on a circular economy. Second, by creating a framework for classifying strategies and circular business models, it showed how to make strategies and circular business models attuned. The results of this study can help companies that intend to implement circular economy strategies in their business to identify and apply appropriate circular business models. It should be noted that the strategy of the circular value network and the patterns of the circular business model based on it, which indicate various methods of cooperation between the actors of the circular value network, were introduced for the first time in the research.
