ارائه الگوي بازارگرايي براي شركت‌هاي دانش بنيان ايران

Presentation of Market Orientation (MO) Model for Knowledge-based Companies in Iran

هدف پژوهش حاضر، كشف سازه‌ها و ابعاد بازارگرايي به منظور طراحي و معرفي الگوي بومي و رويكرد خاص بازارگرايي براي شركت‌هاي دانش‌بنيان ايران است. رهيافت اين پژوهش كيفي و از نوع اكتشافي است و شامل مطالعه اسناد و مدارك، مرور ادبيات نظري، انجام مطالعات كتابخانه‌اي و مصاحبه با خبرگان و صاحبان شركت‌هاي دانش‌بنيان ايران مي‌باشد و در آن از روش نظريه زمينه‌اي و قابليت‌هاي نرم‌افزار MAXQDA 2020 براي پيشبرد امر تحقيق بهره گرفته شده است. با مديران دوازده شركت‌ دانش‌بنيان توليدي نوع يك، مصاحبه عميق، نيمه‌ساختار يافته و نيمه منظم انجام شده است كه از يك جامعه آماري داراي 352 شركت عضو، به‌صورت نمونه‌گيري هدف‌مند يا معيار محور انتخاب شده‌اند. كدهاي اساسي، نظري و هسته‌اي اين مصاحبه‌ها، در فرايند كدگذاري باز، محوري و گزينشي استخراج شده‌اند. از آنجا كه تمامي مطالعات پژوهشي مبتني بر يك چارچوب نظري، مدل مفهومي يا نقشه ذهني است كه متغيرهاي تحقيق و روابط علّي ميان آن‌ها را تبيين مي‌كند، پژوهش حاضر با بهره‌گيري از يك لنز نظري پراگماتيستي و رويكرد كثرت‌گرايي نشان مي‌دهد كه ميان سازه بازارگرايي و سازه‌هاي آشفتگي بازار، آشفتگي تكنولوژيكي و شدت رقابت به‌عنوان پيشايندهاي بازارگرايي و نيز با عملكرد كسب و كار به‌مثابه پسايند بازارگرايي پيوند همكنشي وجود دارد. اين پژوهش در تلاش است تا به منظور سازگاري شركت‌هاي دانش‌بنيان ايران با جوهره پويا و غيرايستاي عصر پرچالش فرارقابتي كنوني، براي نخستين بار الگويي از بازارگرايي را براي شركت‌هاي دانش‌بنيان ايران شناسايي كند. بر اساس يافته‌هاي پژوهش، سازه بازارگرايي در مدل بومي شركت‌هاي دانش‌بنيان ايران داراي ابعاد مشتري‌گرايي، رقيب‌گرايي، هماهنگي ميان‌كاركردي، نوآوري‌گرايي، آينده‌گرايي و يادگيري‌گرايي است.

The purpose of this research is to discover the structures and dimensions of market orientation in order to design and introduce an indigenous model and a specific market orientation approach for Iranian knowledge-based companies. The approach of this research is qualitative and exploratory type and includes studying documents, reviewing theoretical literature, conducting library studies and interviewing experts and owners of knowledge-based companies in Iran and have been used from capabilities of Groudnded Theory (GT) method and MAXQDA 2020 software to advance the research. With managers of 12 production type one of knowledge-based companies were conducted deep, semi -structured and semi-regular interviews which were selected from a statistical population of 352 member companies, as purposive sampling or criterion based sampling. The substantive, theoretical and core codes of these interviews have been extracted in the process of open, axial and selective coding. Since all research studies are based on a theoretical framework, conceptual model or mind map that explains the research variables and the causal relationships between them, the present research uses a pragmatic theoretical lens and a pluralistic approach to show that there is an interactive link between the construct market orientation and structures of market turbulence, technological turbulence and the competition intensity as a antecedents of market orientation and also with the business performance as a consequence of market orientation. This study tries to identify a pattern of market orientation for Iranian knowledge-based companies for the first time in order to adapt this companies to the dynamic and non-static essence of the era of cross-competitive challenge. Based on the research findings, the market orientation construct in the indigenous model of Iranian knowledge-based companies has the dimensions of customer orientation, Competitor Orientation, Inter-functional Coordination, Future Orientation, Innovation Orientation and Learning Orientation.