اندازه‌گيري فقر چندبعدي در ايران با روش تحليل تناظر چندگانه

Multidimensional Poverty Measurement in Iran with Multiple Correspondence Analysis Method

در اين مقاله فقر چندبعديِ سال‌هاي 1383 الي 1398 ايران مطالعه شده است. ابتدا از 13 نماگر ترتيبي در چهار بعد «رفاه اقتصادي»، «مسكن»، «سلامت» و «آموزش» استفاده و براي تعيين وزن نماگرها روش تحليل تناظر چندگانه (MCA) به كار گرفته شد. سپس بر پايه اين وزن‌ها يك نماگر مركب فقر محاسبه ‌گرديد و با 5 نوع خط فقر شامل ملاك اجتماع، ملاك اشتراك، 60 درصد ميانه، 3 دهك اول و خط فقر مطلق شاخص‌هاي فقر به تفكيك مناطق شهري و روستايي به‌صورت مقطعي و سري زماني به دست آمد. نتايج نشان داد كه فقر چندبعدي مناطق روستايي بيشتر از مناطق شهري است. همچنين قدرت جبران فقر در مناطق شهري بالاتر از مناطق روستايي است، به اين معني كه در مناطق شهري خانوارها بهتر مي‌توانند محروميت در يك بعد را در بعد ديگر جبران كنند. روند فقر در 16 سال مورد بررسي به‌صورت نزوليِ محدب است كه در سال‌هاي انتهايي تقريباً افقي شده است. بررسي فقر استان‌ها نيز نشان داد كه استان‌هاي سيستان و بلوچستان و مازندران به ترتيب بيشترين و كمترين نسبت سرشمار فقر را داشتند.

This paper measures multidimensional poverty from 2004 to 2019. 13 ordinal categorical indicators in four dimensions of "economic welfare," "housing," "health," and "education" are used and to determine the weight of the indicators, the method of multiple correspondence analysis (MAC) is used. Based on these weights, a composite poverty indicator is calculated. With five types of poverty lines, including unio‎n criterion, intersection criterion, 60% median, first three deciles, and the absolute poverty line, poverty indicators are obtained cross-sectionally and in time series by urban and rural areas. The results show that multidimensional poverty is higher in rural areas than in urban areas. The Compensating power of poverty is also higher in urban areas than in rural areas. This means that urban households can better compensate for deprivation in one dimension by another. In the 16 years under study, the poverty trend is a convex downward trend that has become almost horizontal in the last years. The study of poverty of the provinces also shows that the provinces of Sistan & Baluchestan and Mazandaran have the highest and lowest headcount ratio of the poverty, respectively.