عنوان مقاله :
نقش برنامه‌ها و اقدامات عمراني حاجي عبدالغفار نجم‌الملك در نوسازي راه خرم‌آباد-دزفول در دهۀ 1260 شمسي (مسير كيالان)
عنوان به زبان ديگر :
The Role of Haji Abdulghaffar Najm Al-Mulk’s Civil Plans and Measures in Renovation of Khorramabad-Dezful Road in the 1880s (Kialan Route)
پديد آورندگان :
رستم پور، كاوه دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي عمران و معماري - گروه معماري، اهواز، ايران , حكمت، حسن دانشگاه شهيدچمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي عمران و معماري - گروه معماري، اهواز، ايران , مجتهدزاده، روح الله دانشگاه شهيدچمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي عمران و معماري - گروه معماري، اهواز، ايران
كليدواژه :
نجم‌الملك , لرستان , خوزستان , راه خرم‌آباد-دزفول , كيالان
چكيده فارسي :
با وجود تبيين شخصيت علمي و تجربيات نجم‌الملك در علوم مختلف، اقدامات عملي او در حيطه راه و ساختمان چندان مورد توجه نبوده است؛ حال آن‌كه يكي از مهمترين اقدامات عمراني او در خلال دو سفر به خوزستان و نوسازي راه خرم‌آباد-دزفول شكل گرفت كه بخش مهمي از اسناد آن در دسترس است. همچنين ناشناخته‌بودن اين مسير مهم تاريخي در پژوهش‌هاي انجام‌شده، مغفول‌ماندن نقش او در اين راستا را مضاعف نموده و موجب شده است برخي از پژوهشگران بسياري از آثار مهم اين سفرها را به ديگر دوره‌هاي تاريخي منسوب كنند. اين پژوهش در پي پاسخ به اين سؤال است كه چه اقداماتي در راستاي افزايش كيفيت راه خرم‌آباد-دزفول، اعم از بهبود سطح راه و ايجاد ابنيه و استحكامات لازم، توسط نجم‌الملك به عمل آمد و مجموع اين اقدامات چه تأثيري در كيفيت و تردد در اين مسير برجاي نهاد؟
هدف پژوهش: اين پژوهش تلاش كرده برنامه‌ها و اقدامات عمراني نجم‌الملك در راستاي نوسازي راه خرم‌آباد-دزفول را بررسي و پيامدهاي آن را تشريح نمايد.
روش پژوهش: اين پژوهش در دسته روش‌هاي مبتني بر سامانه جستجوي كيفي و با راهبرد تفسيري-تاريخي انجام شده است. ابزار پژوهش استفاده از اسناد و نقشه‌هاي تاريخي موجود در سفرنامه‌ها، كتب، مقالات، گزارش‌ها و بايگاني‌هايي است كه بعضاً در اين پژوهش براي اولين بار منتشر خواهند شد.
نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان داد برنامه‌هاي نجم‌الملك و اجراي آن‌ها باعث بهبود چشمگير كيفيت بستر راه به ويژه در نقاط بحراني آن گشت و از سوي ديگر او با طراحي كاروانسراهاي جديد مبتني بر نيازهاي فضايي نوين، نقش برجسته‌اي در تغيير گونة اين ساختمان‌ها در منطقه ايفا كرد كه از آنچه تا پيش از آن به ويژه در دورة صفويه وجود داشت، كاملاً متمايز است. اين اقدامات شرايط عبور مناسب و امن از اين مسير را فراهم آورد كه در اثر اغتشاشات سال‌هاي پاياني دورة قاجار از دست رفت.
چكيده لاتين :
Problem statement: ThoughNajm Al-Mulk is better known for his scientific character and experience in various sciences, his practical actions related to roads and buildings have not received much attention. However, one of his most important civil works, whose essential part is documented and available, was carried out during his two trips to Khuzestan and the renovation of Khorramabad-Dezful road.The ignorance of this important historical road in past studies has doubled the neglect of his role in this path. This matter has encouraged some researchers to attribute many of the important works to his travels to other historical periods. This research seeks to answer the question that What measures, including improving the road and creating the necessary buildings and fortification, were taken to increase the quality of Khorramabad-Dezful road by Najm Al-Mulk? What effect did all these measures have on the quality and transportation of this route?
Research objective: This research attempts to examine the civil plans and measures of Najm Al-Mulkfor renovating Khorramabad-Dezful road and explain its consequences.
Research method: This research is a qualitativesystematic literature review using historical interpretive analysis.Data includes historical documents and maps in travelogues, books, articles, reports, and archives, some of which have been published for the first time.
Conclusion: The results showed that Najm Al-Mulk’s plans and their implementation significantly improved the quality of the roadbed, especially in its critical points. On the other hand, with designing new caravanserais (inns) based on modern spatial needs, he played a significant role in changing the type of these buildings in this region, which are quite different from what existed before, especially in the Safavid period.These measures provided the conditions for a safe and secure passage of this route, which was lost due to the disturbances of the last years of the Qajar period.
