كليدواژه :
سنت , حكمت , هنر اسلامي , گنون , بوركهارت , شوان , نصر
چكيده فارسي :
سنت‌گرايي تفكر و جرياني معاصر و آميخته با رمز و راز است كه اساساً ماهيت آن بر همين عنصر رمز استوار است. هرچند به لحاظ علمي، هرگونه فرايند رمزگشايي براساس اصول، زبان و يا قراردادهايي خاص شكل مي‌گيرد، اما درك و دريافت در سنت‌گرايي تنها مختص به تعدادي انگشت شمار از افرادي خاص است كه با ادعاي اتصال به عالم والا، به سير و سلوكي عميق و متعاقباً تحولي شگرف نائل شده و هم اكنون در حكم وارثان، ناقلان و مفسران رموز هنري متعالي به نشر دانش الهي و روشنگري مي‌پردازند. پيروان اين فلسفه، اسرار الهي قيد شده در قرآن را در حكم «كتابي بسته» خطاب مي‌كنند كه عقل عوام از درك آن قاصر است و هرگونه ادراك و خلق بر اساس مباني اين كتاب، صرفاً بر عهدة خواص و مقربان است. بر اساس همين ديدگاه، سنت‌گرايان آثار هنرمندان مسلمان را آثاري والا و مقدس برمي‌شمارند، چراكه دربردارندة رموز معنوي هستند. از ديد سنت‌گرايان جهان هستي نظامي است رمزآلود از نشانه‌هاي متكثر الهي كه هريك در اوج كثرت مظهري واحد و منحصر به فرد از حقيقت ذات الهي هستند. به عبارت ديگر فلاسفة سنت‌گرا بر اين باورند كه هر موجود، ذاتي متافيزيكي و هستي‌شناسانه در خود مستتر دارد كه از ماهيتي ازلي برخوردار است. در اين ميان علاقة بيش‌ازحد سنت‌گرايان به بيان رموز حكمت هنر اسلامي و در نگاهي بالاتر، ارائة اصول و تعاريف حكمت هنر اسلامي و تشريح چگونگي خلق آثار توسط هنرمندان مسلمان، بسيار قابل تأمل است چرا كه با اندكي تفكر در نظريات و آراي برجسته‌ترين چهره‌هاي سنت‌گرايي همچون گنون، بوركهارت، شوان و صدر، با مسائل به دور از منطق و متناقضي روبه‌رو خواهيم شد كه نه تنها رنگ و بويي از حكمت، نه لزوماً اسلامي، نداشته، بلكه عقل سليم و تفكر منطقي نيز به هيچ عنوان قادر به پذيرش آنها نيست. اين مقاله به بررسي آرا و نظريات اصلي شاخص‌ترين چهره‌هاي سنت‌گرايي در باب حكمت هنر اسلامي و رموز نهفته در آن به مقايسة آنها با مفاهيم اسلامي تبيين شده در سنت اسلامي كه به ادعاي خود اين اشخاص مبناي نظريات آنان است، پرداخته و به تشريح مختصري از تناقضات موجود و حضور آموزه‌هاي مكاتب ديگر در اين جريان مي‌پردازد.
چكيده لاتين :
Traditionalism is a contemporary esoteric current that lays its foundations on hidden signs and the process of discovering and revealing them. Though, unlike other encoding processes, this one has no sound and clear regulations, rules, or acquirable techniques or skills. Believing in monotheistic theologies, traditionalists understand the world as a created reality that conceals a system of divine signs, and as for the holy Quran, it is called “a closed book” which is divinely inspired hence has to be difficult to disclose the depths of its meaning to the superficial reader; rather, it has to be meditated upon and, as the mystics of yore used to say, has to be understood as if man were listening to God’s own words, addressed to him at this very moment. Traditionalists firmly believe in the sacredness and transcendence of artworks created by Muslim artists or craftsmen and attribute this unique holiness to the concept of unity in multiplicity and multiplicity in unity. Some of the leading and eminent figures of traditionalism like Rene Guenon, Frithjof Schuon, Seyyed Hossein Nasr, and Titus Burckhardt sustain that everything is divinely created and that an ontological metaphysical essence exists in every created being. Though from traditionalists’’ point of view “tradition” indicates the spiritual wisdom conceived as having formed the ancient core of all the great religions and spiritual paths, a thorough look at their works and findings contradicts their ideas and opinions. This study attempts to have a comparative though thorough look at thoughts and ideas of some of the leading traditionalists regarding Islamic tradition, on which their core structure is claimed to be established, and presents a brief explanation of their paradoxical claims.
