كليدواژه :
حقوق شهروندي , حقوق بشر , گرمخانه , بيخانماني , گرمخانه خاوران
چكيده فارسي :
حقوق بشر از الزامات حيات بشري در هر جامعهاي است كه در منشور حقوق بشر سازمان ملل متحد و منشور حقوق بشر اسلامي و نيز حقوق شهروندي اغلب كشورها و نهادها بر مواد آن تأكيد شده است. افراد بيخانمان از جمله گروه‌هاي آسيب ديدۀ اجتماعي‌اند. ساماندهي اين افراد اعم از متكدّيان، معتادان، بي خانمان‌ها، و كارتن خواب‌ها در شهر تهران با احداث گرمخانه هايي انجام ميشود كه علاوه بر كم توجهي به برخي مواد حقوقي، مسائل ديگري نيز بويژه براي ساير شهروندان و محله هاي مجاور گرمخانه ها ايجاد شده است. هدف اين پژوهش تبيين ابعاد، شاخصها، مسائل، و راهبردهاي تحقق حقوق شهروندي افراد بيخانمان است كه در ارتباط با گرمخانه هاي شهر تهران بويژه گرمخانۀ خاوران انجام ميشود. پژوهش حاضر با رويكرد كمّي و كيفي، با روش تحقيق پيمايشي و تحليلي و پژوهش ميانرشت هاي و با استفاده از شيوههاي مطالعۀ اسنادي و كتابخانهاي و پژوهش‌هاي موردي و توزيع پرسشنامه انجام شده است. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه مهم‌ترين شاخص هاي حقوق بيخانمان‌ها عبارتند از: حق حيثيت و حقوق يكسان، زندگي و آزادي و امنيت، تساوي حقوق با ديگران، تشكيل خانواده، تأمين اجتماعي، حق برگزيدن آزادانۀ كار، استراحت و استفاده از ايام فراغت، سطح زندگاني، سلامت و رفاه او و خانوادهاش، تعليم و تربيت، شركت در اجتماع، رشد آزاد و كامل شخصيت. ساماندهي افراد آسيب‌ديدۀ اجتماعي يكي از وظايف نهادهاي اجتماعي و مديريت شهري مي‌باشد. احداث گرمخانه ها با ساماندهي افراد بيخانمان و تأمين بخشي از حقوق بشر و حقوق شهروندي آنها (از قبيل ايجاد سرپناه، تأمين آب و غذا، ايمني، امنيت و بهداشت) از مرگ و مير آنها در هواي سرد و در اثر بي خانماني، جلوگيري ميكند. اما برخي گرمخانه ها از جمله گرمخانۀ خاوران مشكلات و آسيبهاي جانبي براي ساير شهروندان بويژه ساكنان محله هاي پيرامون گرمخانه ايجاد ميكند. زباله گردي، خرده سرقت، مصرف مواد مخدر، و حضور نامرتب در فضاهاي همگاني از جمله فعاليت‌هاي بي خانمان‌ها و معتادان مددجوي گرمخانه اي است كه موجب سلب اسايش و آرامش ساير شهروندان ميشود.
چكيده لاتين :
Human rights are one of the requirements of life in any society, which is emphasized in the Universal Declaration of Human Rights of UN and the Cairo Declaration on Human Rights. Homeless people are among the socially disadvantaged groups which realization of their citizenship rights is important. Organizing these people, including beggars, addicts, homeless people and street people has been carried out by providing warm shelters in Tehran. This study aimed to explain the dimensions, indicators, issues and strategies for the realization of citizenship rights of the homeless people in Tehran focusing on Khavaran shelter. The research has been conducted using quantitative and qualitative approach. The results show that the most important indicators of the rights of the homeless are the right of dignity, liberty, family formation, social security, the right to freely choose work, health, and well-being, education, participation in society, and free and full development of personality. Providing warm shelters address some of their human and citizenship rights, although the residents of neighbors in which these shelters are placed face some problems and undesirable conditions which deprives them of comfort and well-being.
