كليدواژه :
تصويرسازي نمادين _ اسطوره‌اي , حركات آييني _ اعتقادي , اسطورۀ خدايان , نگارگري ايران پيش از تاريخ , رقص خدايان
چكيده فارسي :
نگاره‌هاي تصويرسازي‌شده، روي ادوات مختلف، بخشي از هنرهاي كهن ايران را تشكيل مي‌دهد. واكاوي تاريخي سابقة اين هنر را به پيش از تاريخ و مردمان ايران قديم بازمي‌گرداند. از ميان اين نگاره‌ها، تصوير-نگاره‌هاي ويژه‌اي قابل تمييز است كه به نظر مي‌آيد، در ضمن اينكه با تفكر و هدف بنيادين ويژه‌اي به تصوير درآمده‌اند، داراي مضامين نشانگي و فرهنگي خاصي نيز هستند. نگاره‌هاي نامبرده پيكره‌هاي شبيه‌سازي‌شده‌اي را نشان مي‌دهد كه در حال انجام نوعي حركات موزون و معنادار هستند. دقت نظر در نقش‌ها، عناصر تصويري، پيكره‌هاي شبيه‌سازي‌شده و اعمالي كه در اين نگاره‌ها انجام مي‌شود، منعكس‌كنندة اين موضوع مهم است كه اين آثار براي خوانش، نياز به مطالعة علمي، هنري و نيز فرهنگي عميق دارند. مقالة حاضر قصد دارد به اين مهم دست يابد. بر پاية اين مطالعات و در تأويلي ژرف‌نگرانه، پيكره‌هاي ياد شده در حال انجام حركات رقص‌گونه، فرا انساني و اسطوره‌اي شناخته شده و بر همين اساس از اين دست‌نگاره‌ها، با عنوان نگاره‌هاي تصويرسازي‌شده با رقص خدايان، ياد مي‌شود. با خوانش تاريخي-هنري و نشانه‌شناختي تصاويرِ نگاره‌ها انسان‌‌ها در حال انجام حركات موزون ويژه‌اي، موسوم به رقص خدايان، به مثابة متن فرهنگي-هنري دريافت مي‌شوند. در اين مداقه سؤال اساسي اين خواهد بود كه توليد و دوام فرهنگي-هنري اين‌گونه از نگاره‌ها، در هنرهاي تجسمي ايران پيش از تاريخ، چگونه توجيه‌پذير است؟ از اهداف ويژة جستار حاضر مطالعة بخشي از فرهنگ و هنر ايران پيش از تاريخ، با اتكا به اسناد تاريخي-هنري و اتخاذ شيوه‌هاي نوين علمي است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه تصويرسازيِ اين‌گونه نقوش فراتر از تزيين صرف بوده و با مفاهيمي چون نماد، باورهاي ديني-فرهنگي، اعتقادات و جهان‌بيني اسطوره‌اي و روايت‌هاي اين مردمان، ارتباط عميقي دارد. پژوهش حاضر از نوع كيفي بوده و با روش تبارشناسي تاريخي و رويكرد نشانه‌شناسي پديدارها به نگارش در آمده است. شيوة اتخاذي اين مقاله تحليلي-تأويلي است و گردآوري داده‌ها با استفاده از منابع كتابخانه‌اي مهيا شده است.
چكيده لاتين :
Some of the parts of Iranian ancient arts are constituted of pictures stamped on various tools. The historical analysis shows that this art is related to prehistoric times and ancient people. There are some particular pictures of which, some have been drawn based on special thoughts to show specific cultural contents. These drawings show simulated figures, which are performing a kind of meaningful rhythmic movements. Careful consideration of the maps, pictorial elements, simulated figures, and the actions performed in these paintings reflects the important fact that these works require scientific and artistic study to be read. They also have a deep culture. This study attempts to address this important point. According to these studies and in an in-depth interpretation, the mentioned figures are performing dance-like, superhuman, and mythical movements, and on this basis, these manuscripts are called illustration drawings. It is remembered with the dance of the gods. Accordingly, the present study, reads the historical-artistic and semiotic reading of the illustrated images of human beings, according to its mission, in the state of performing special rhythmic movements, called the dance of the gods, as a cultural-artistic text. The main question in this study will be how the production and cultural-artistic permanence of such paintings can be justified in prehistoric Iranian visual arts? The main purpose of this study is to assess some parts of Iranian culture and art, relying on historical-artistic documents and adopting the new scientific methods. The results of this paper will show that these pictures are profoundly related to symbols, beliefs, and religious-cultural symbols of those days. The present study, which is qualitative in nature, employs historical genealogy and a semiotic approach to the phenomena. The method of this study is analytical-interpretive and data collection were based on the bibliographic method.
